Met de waterbus op ontdekking langs de Schelde: 8 x leuke stops en haltes
Ontdek Antwerpen op een andere manier: ga hoppen met de waterbus
Antwerpen is onlosmakelijk verbonden met de Schelde, de brede rivier die langs het stadscentrum stroomt, vooraleer het via de Westerschelde in de Noordzee uitmondt. Volgens de overlevering hakte stadsheld Brabo in een ver verleden de hand af van de boosaardige reus Antigoon en wierp het lichaamsdeel los de Schelde in. Aan deze mythe dankt de stad dan ook haar naam.
Ook nu nog geniet Antwerpen naam en faam dankzij de rivier. De stad beschikt via de Schelde immers over een rechtstreekse toegang naar zee en bezit zo één van de grootste zeehavens in Europa.
Inhoud artikel
Een unieke manier om op ontdekking te gaan langs de Schelde, is met de Waterbus, een nieuwe vorm van openbaar vervoer dat in 2017 het levenslicht zag. De snelle catamaran kwam er in de eerste plaats om de filedruk op de (snel)wegen rond Antwerpen te verlichten, maar wint daarnaast ook meer en meer aan populariteit voor recreatief gebruik. De Waterbus spurt in anderhalf uur tijd van Hemiksem, ten zuiden van Antwerpen, naar Lillo, een ingeslapen polderdorpje omringd door de Antwerpse Haven. Onderweg meert hij nog aan in Kruibeke, aan het Steen in Antwerpen, ter hoogte van het Sint-Annastrand op Linkeroever, in Zwijndrecht, naast de Kallosluis en nabij Fort Liefkenshoek.
Praktische info over de waterbus
- De boten varen ieder half uur, van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat.
- Je kan je naar keuze een enkel of een retourticket aanschaffen.
- Ben je van plan om op verschillende kades op en van de boot te hoppen, dan raden we je een dagticket aan. Deze kost € 15 (januari 2023).
- Je fiets kan je gratis meenemen op de boot.
- Tickets koop je aan boord bij de steward of online via de website dewaterbus.be (dagtickets zijn enkel maar aan boord verkrijgbaar).
Hieronder geven we je alvast een handig overzicht weer van wat er bij de verschillende stops zoal te beleven valt in de buurt van de kade. Verblijf je in hartje Antwerpen? Dan spring je best aan boord aan de kade nabij het Steen, waar ook de gratis overzet naar Linkeroever aanmeert.
Hemiksem: de meest zuidelijke stop
Hemiksem is het zuidelijke eindpunt van de Waterbus. Een twintigtal minuutjes wandelen in zuidelijke richting, tussen de Schelde en een groot braakliggend terrein van een verdwenen industrieel complex in, brengt je tot bij de Sint-Bernardusabdij. Deze vroegere cisterciënzerabdij werd in de 17e en 18e eeuw opgetrokken, met in het midden van de westelijke gevel een opmerkelijke klokkentoren. De paters verhuisden in het midden van de 19e eeuw naar een andere abdij, in Bornem, waardoor het zijn religieuze functie verloor.
Tegenwoordig huisvest de gewezen abdij onder andere het gemeentehuis van Hemiksem en het Gilliot & Roelants Tegelmuseum, dat een puike collectie van keramiektegels tentoonstelt. De meeste panelen werden gered uit de toonzaal van de iets verderop gelegen Gilliotfabriek, die in 1978 defnitief de deuren sloot. Daarnaast vind je er ook de uitgebreide collectie van Roberto Pozzo, die in 2016 maar liefst 9000 exemplaren aan het museum schonk. Ongeveer een derde van zijn collectie werd in Hemiksem gefabriceerd.
Opgelet: Het tegelmuseum is slechts beperkt geopend. Raadpleeg dus zeker op voorhand hun website, indien je het museum wenst te bezoeken.
Fietslus in de Rupelstreek: langs steenbakkerijen, de Rupel en natuurgebieden
We hebben ook een fietsroute waarmee je heel wat kleinere natuurgebieden en industrieel erfgoed verkent. En daar horen heel wat verborgen pareltjes bij. Steenbakkerijen waren alom in de Rupelstreek aanwezig en vormen tijdens het eerste deel van deze fietslus een belangrijk onderdeel. Schoorstenen horen bij het landschap in deze streek en die staan soms op de gekste plaatsen als herinnering aan een vroegere steenbakkerij. Maar we brengen je ook tot bij een steenbakkerij die mooi bewaard is gebleven.
Zowat de helft van de route fiets je langs de oevers van de Rupel en de Schelde. En saai zal het nooit zijn. Je wisselt af met natuurgebieden, gezellige dorpskernen en open landschappen. Een gratis veer tussen Klein-Willebroek en Boom laat je even wat tijd om te rusten, maar dat kan je ook bij de vele horecazaken die op je route liggen. Deze route sluit aan met de Waterbus vanuit Antwerpen als met de trein. Je kan deze fietsroute door de Rupelstreek hier downloaden.
WANDELTIP: Neem ook zeker de tijd om recreatiedomein De Schorre in Boom zelf te verkennen, je kan er op zoek naar de 7 Trollen. Lees hier alles over ons bezoek aan De Schorre en de 7 Trollen.
Kruibeke: Natuurreservaat Het Kortbroek
Vanaf de kade van Hemiksem gaat ook een gratis veerdienst naar de kade van Bazel, aan de overzijde van de Schelde. Hier kom je terecht in een uitgestrekt natuurgebied: de Polders van Kruibeke. Maar je kan ook met de Waterbus tot aan de kade van Kruibeke meevaren, iets verder stroomafwaarts.
De kade van Kruibeke verschaft toegang tot het Natuurreservaat Het Kortbroek, een weelderig groen overstromingsgebied in de Polders van Kruibeke. Ga hier even een frisse sneus halen met een natuurwandeling over leuke paadjes en knuppelpaden.
Je komt daarbij ook langs Kasteel Altena, een indrukwekkende bakstenen waterburcht die dateert van het einde van de 16e eeuw. Een andere bemerkenswaardige bezienswaardigheid op de route zijn de watervallen van Kruibeke, een artificieel sas dat enkel bij hoogtij water van de Schelde in de ernaast gelegen polders loost. De betonnen sluis is kleurrijk beschilderd met graffiti.
Het Steen in het centrum van Antwerpen
Het Steen van Antwerpen sleept al een lange geschiedenis met zich mee. Het is dan ook het oudste gebouw in Antwerpen. Een burcht, een gevangenis (van 1303 tot 1823), een tehuis voor invalide soldaten, een museum, een huisvesting voor HETSTEEN der wijzen en tegenwoordig een toeristisch onthaalcentrum en een cruiseterminal.
Kort even geschetst wat het Steen was en is:
- Het Steen heeft er ooit nog anders uitgezien als nu, met een burchtmuur en extra vleugels. Het begon in 1225 als een poortgebouw van de ‘Antwerpse Burcht’.
- Slopingswerken wegens rechttrekken van de Scheldeoever (1877) of verbreding van de stroom leidden ertoe dat het Steen af en toe van uitzicht veranderde.
- In 1864 werd er een oudheidkundig museum in ondergebracht.
- Maar in 1880 moest een groot gedeelte van de burcht eraan geloven. Wat overbleef was het Steen.
- Vanaf 1952 kreeg het Nationaal Scheepvaartmuseum een onderkomen in het gebouw.
- In 2008 ging het museum dicht. De collectie werd overgebracht naar het MAS.
- In 2021 opende Het Steen opnieuw zijn deuren na een volledige renovatie en kreeg meteen een compleet nieuwe functie. Het toeristisch infokantoor vond er zijn nieuwe stek.
Onthaalcentrum en interactief belevingsparcours: The Antwerp Story
Naast onthaalcentrum is er ook een interactief belevingsparcours, met als centraal thema Antwerpen en haar geschiedenis: The Antwerp Story. Verder doet het Steen ook dienst als cruiseterminal voor zee- en riviercruises. De renovatie deed alleszins veel stof opwaaien in Antwerpen – en ver daarbuiten – omwille van de moderne aanbouw die daarbij tegen het middeleeuwse hoofdgebouw ‘geplakt’ werd, wat volgens velen afbreuk doet aan de historische waarde van het Steen. Maar dat de meningen nogal verdeeld zijn, blijkt uit het feit dat het Steen in 2022 bekroond werd met de Onroerenderfgoedprijs. Des goûts et des couleurs ne se discutent pas…
Voor het Steen staat al sinds 1936 het standbeeld van de folklorefiguur Lange Wapper, ontworpen door Albert Poels. Rond Lange Wapper bestaan heel wat sagen. Hij was een kwelgeest die ’s nachts rondzwierf en dronkaards achtervolgde tot bij hun huis, waar hij dan door het raam naar binnen keek. Eigenlijk is hij klein van gestalte, maar bezit hij de toverkracht om zich steeds groter en groter te maken, zelfs zo groot dat hij tot boven de huizen komt. Hij is een dankbaar figuur ook voor strips. Meer info op de website
REISGIDS: Download onze gratis reisgids Antwerpen met een complete wandeling door het historische centrum, zo zie je de mooiste plekjes van de stad!
Waterbus halte Sint Anna
Ideaal om in de zomer verkoeling te zoeken: Strand van Sint-Anna op linkeroever. Je hebt er een prachtig zicht op de skyline van Antwerpen en er hangt een relaxte en gemoedelijke sfeer. Geen betere plaats om in de zomer de zon te zien ondergaan, of gewoon een dagje te zonnekloppen met zand tussen te tenen. Naast het strand van Sint-Anneke vind je er ook het openluchtzwembad De Molen, een minigolfbaan en het groene Sint-Annabos.
Op de hoek van de Jachthavenlaan met de Kastanjedreef vind je de houten windmolen ’t Veertje. De molen werd op het einde van de 18e eeuw te Kwaadmechelen gebouwd. In 1937 moest hij plaats ruimen voor de aanleg van het Albertkanaal en werd hij naar hier overgebracht. In 1996 werd hij in brand gestoken. Gelukkig werd hij daarna in zijn volle glorie heropgebouwd.
WANDELTIP:Wie graag vanuit Antwerpen stad naar Sint-Anne wandelt kan dit doen met onze wandelroute: Van oud naar nieuw Antwerpen. Deze brengt je langs linkeroever, het strand, Sint-Annabos en Middenvijver.
Waterbus halte Zwijndrecht
Eens het Sint-Annastrand voorbij, vaart de Waterbus het industriegebied van de Antwerpse haven in. Aan weerszijden van de Schelde doemen de brandende ‘fakkels’ van verscheidene olieraffinaderijen op. Rond de kade van Zwijndrecht valt er op zich niet zoveel te beleven. Hier stappen vooral forenzen op en af, die er hun wagen op de randparking parkeren en vervolgens verder reizen met de Waterbus. Ook de bemanning van de Waterbus wordt hier meestal afgelost.
Vlakbij de kade liggen de restanten van het Fort Sint-Marie, één van de vele bolwerken op de vroegere fortengordel rond Antwerpen, die de stad moest beschermen tegen vijandelijkheden. Sinds 1961 is het een basis van de Belgische zeemacht. Het fort is niet toegankelijk voor het publiek. Iets verderop vind je ook nog het knusse polderdorpje Kallo.
Waterbus halte Kallosluis
Het zijn voornamelijk havenarbeiders die gebruik maken van de halte Kallosluis. Voor anderen is deze stop van weinig belang. Vanaf het dek kan je hier de Kallosluis zien liggen, die de Schelde met de Waaslandhaven verbindt.
- Na de volgende bocht duikt de Waterbus onder een hooggespannen hoogspanningsleiding. De torenhoge elektriciteitsmasten links en rechts van de Schelde behoren tot de hoogste in België. De elektriciteitskabels moeten immers hoog genoeg de rivier kruisen, zodat ook de grootste zeeschepen hier vrije doorvaart genieten.
- Niet zichtbaar vanaf het dek is de Liefkenshoektunnel, de wegtunnel op het noordelijke deel van de Antwerpse ring. Om door deze tunnel te rijden dien je tol te betalen. Ervoor en erna rijd je met de wagen ook nog door de Beverentunnel (onder het Waaslandkanaal) en de Frans Tijsmanstunnel (onder het Kanaaldok), die beide wél tolvrij zijn. Bij problemen in de Kennedytunnel of op het zuidelijke deel van de Antwerpse ring, hoef je ook voor de Liefkenshoektunnel geen tol te betalen. Parallel met de wegtunnels ligt eveneens een spoortunnel: de Antigoontunnel, een belangrijke schakel in het goederenvervoer per spoor in België.
Voorlaatste stop is Liefkenshoek
De voorlaatste stop is Liefkenshoek. In het gelijnamige Fort Liefkenshoek leer je meer over de rol van deze oude vesting in de 80-jarige oorlog, de Napoleontische tijd en de huidige samenhang met de haven. Het fort ligt op enkele passen van de kade van de Waterbus en is wekelijks geopend voor het publiek. Toegang is gratis. Meer info op de website
Laatste halte Lillo
De Waterbus steekt nu finaal de Schelde over en ruilt de linkeroever in voor de rechteroever. Lillo is het huidige noordelijke eindpunt van de Waterbus. Van het voormalige polderdorp rest enkel nog de woonkern binnen Lillo-Fort. De andere dorpsdelen werden in de tweede helft van de 20e eeuw, samen met enkele omliggende dorpen, opgeslorpt door de haven van Antwerpen. Desondanks is Lillo een erg pittoreske plek met slechts een handvol straten. Absoluut een bezoek waard!
Wat te zien en doen in Lillo?
- In het Poldermuseum vinden geregeld tentoonstellingen plaats die je wat meer vertellen over het leven en werken in de verdwenen polderdorpen.
- Vlakbij de Schelde toeft er voorts een kleine jachthaven, waar de boten bij eb op het droge komen te liggen.
- Je vindt er ook het voormalige douanehuis, met zijn charmante trapgevels.
- Ga tenslotte iets eten of drinken op het gezellige dorpsplein van Lillo, in de schaduw van de parochiekerk Sint-Benedictus-Haven. Je vergeet er even dat je je te midden van één van de grootste zeehavens in Europa bevindt.
- De overkant van de Schelde zie je de koeltorens van de Kerncentrale van Doel staan, die eeuwige wolken produceren, niet ver daarvan ligt het spookdorp Doel.
Download je gratis stadswandeling Antwerpen
Een weekendje naar Antwerpen? Ontdek de stad met onze gratis stadswandeling Antwerpen. Ideaal om Antwerpen volledig te verkennen op eigen tempo.
Wil je graag nog meer zien? Koop onze volledige stadsgids Antwerpen voor € 8,5 met meer dan 100 highlights, leuke weetjes en de beste adresjes om te eten & drinken (+ GPS coördinaten)! Eerst uitproberen? Download alvast je gratis preview stadsgids Antwerpen ter voorbereiding van je bezoek.