Fortengordel rond Antwerpen bezoeken: Welke forten moet je zeker zien? + foto's
Op weekend in Antwerpen? Maak dan even een omweg naar de fortengordel van Antwerpen! Het is het meer dan waard. Ooit werden de forten gebouwd om de stad zo goed mogelijk te verdedigen. Nu is het hier een oase van rust en groen en de ideale uitstap voor zowel jong als oud.
In dit blogartikel kom je alvast meer te weten over je bezoek aan de fortengordel in Antwerpen.
Inhoud artikel
Fortengordel rond Antwerpen
Scheldeland was ooit het tafereel van de indrukwekkende oorlogen. De forten werden strategisch gebouwd als gordels (ring) rond de stad Antwerpen om deze zo te verdedigen. Na afloop, lieten de oorlogen enkele van deze indrukwekkende forten achter in het landschap. De tientallen forten, schansen, bunkers en kleinere verdedigingswerken die hier vandaag nog te zien zijn, bepalen tot op vandaag het uitzicht van de Antwerpse regio.
Elk van deze forten vertellen hun eigen verhaal
De forten zijn een mooie getuigenis van Tachtigjarige oorlog, de Groote Oorlog en de Tweede Wereldoorlog. Je snuift hier als het ware de sfeer op van marcherende soldaten, donkere kerkers, lugubere veldslagen en verzet. Daarnaast zijn de forten een geweldige mix van avontuur en geschiedenis maar ook van architectuur dankzij de sporen die de oorlogen achter lieten. Ze zijn vaak voorzien van een – toen nog – ondoorwaadbare slotgracht, metersdikke muren en kleine ramen die niemand kon binnendringen.
Maak er een weekend uitje van en breng ook een bezoekje aan de stad Antwerpen. De stad heeft dan ook heel wat moois te bieden: van een prachtig oud centrum en mooie gebouwen in verschillende stijlen tot interessante musea en leuke wijken. Lees de mooiste bezienswaardigheden in Antwerpen en mis niets!
Kaartje met de verschillende forten rond Antwerpen
Herwaardering van de fortengordels
Gelukkig is er de dag van vandaag nog heel wat waardering voor deze forten en kan je er van alles beleven. Zo wil het provinciebestuur van Antwerpen de historische, ecologische en maatschappelijke waarde van de forten en hun omgeving extra in de verf zetten en waar nodig te herwaarderen.
Vele forten hebben door de jaren heen dan ook een nieuwe rol gekregen. Van sportcentra tot cultuurhuis of natuurgebied. Er wordt vooral gestreefd naar een evenwicht tussen erfgoed, natuur, recreatie en educatie. Een beleving voor zowel jong als oud.
Verschillende forten
Ieder fort heeft een eigen uniek karakter. Zo kan je in de forten van Borsbeek, Mortsel, Edegem en Hoboken heerlijk wandelen en picknicken. Daarnaast worden er ook in de vakantiemaanden zomerbars en extra animaties voorzien. Daarnaast zijn er ook forten die niet toegankelijk zijn, of althans niet volledig. Wil je toch graag een kijkje nemen? Dan kan je altijd mee met een ervaren gids. De gidsen van de forten tonen je namelijk met plezier de verborgen geheimen van hun fort. Interesse? Bekijk alle rondleidingen in de forten van Antwerpen.
Ontdek de forten in het spoor van Brialmont
Vandaag wandel, fiets of sport je hier in een aantrekkelijk, groene omgeving. En de Brialmontroute brengt je langs de bakstenen forten van de binnenste gordel en illustreert je een boeiende episode uit de Antwerpse geschiedenis aangevuld met pittoreske kastelen, parken, de architectuurwijk Zurenborg en een openluchtmuseum voor beeldhouwkunst. Bij ieder fort vind je een infobord waar je meer te weten komt over de lokale geschiedenis. Deze speciale route brengt je langs onverwachte en minder bekende plekjes in de stad.
Wie was Brialmont?
Antwerpen werd het Nationaal Reduit om zowel strategische als politieke en economische redenen. Zo werden er in 1851 dicht bij de Spaanse omwalling alvast zeven forten met bastions gebouwd en een aantal Scheldeforten gemoderniseerd. De groei van de stad en de sloop van de Spaanse omwalling leidden echter tot een nieuw verdedigingsconcept. In 1859 besliste men om een volledig nieuwe omwalling rond de stad te bouwen, de zogenaamde ‘Grote Omwalling’, naar het plan van kapitein Henri Alexis Brialmont.
Ontdek in het spoor van Brialmont de zeven forten en download de Brialmontroute.
Wandelen en fietsen langs de forten
Rond de forten zijn er heel wat mooie wandelroutes uitgestippeld om de forten te ontdekken. Laat je auto achter, trek je wandelschoenen aan en vertrekken maar! Of een andere en leuke manier om de forten te bezoeken, is met de fiets. Bijna alle forten zijn te bereiken met de fiets dankzij de fietsknooppunten.
Zo fiets je langs mooie kastelen, een abdij, tal van boeiende musea of een leuke kinderboerderij. En uiteraard langs de forten zelf! Even pauzeren kan in een van de gezellige brasserieën of je eigen picknick op een zelfgekozen plekje nuttigen? Extra gezellig, niet? Spring op je fiets en ontdek het zelf!
Fietsbrochure Herover de forten
Bij de toeristische dienst in Antwerpen vind je de gloednieuwe fietsbrochure ‘Herover de forten’. Deze brochure kadert in het strategisch project van de Fortengordel Antwerpen en laat je via 6 verschillende fietslussen kennismaken met de forten en de groene rand rondom Antwerpen. Zowel natuur als cultuur en ontsnapping komen tijdens je fietstocht aan bod. Daarnaast geeft het boekje ook meer informatie over de route en bezienswaardigheden die zich in de buurt bevinden.
Combineer je bezoek aan de forten rond Antwerpen met een bezoek aan de spookstad Doel of maak er een weekendje van en ga wandelen en fietsen op de Kalmthoutse Heide.
Nog op zoek naar een aangenaam verblijf voor tijdens je weekendje Antwerpen? Bekijk hier alvast onze favoriete hotels en B&B's in Antwerpen.
Kom meer te weten over de forten in de musea
Leer alles over de forten en hun geschiedenis
In sommige forten zijn er de dag van vandaag musea en tentoonstelling gehuisvest. Wil jij graag meer te weten komen over de geschiedenis van deze indrukwekkende versterkingen? Dan kan je in sommige forten terecht voor een boeiende tentoonstelling. Volgende forten zijn alvast een absolute aanrader:
- Fort Liefkenshoek: hier leer je meer over de rol van dit oude fort in de 80-jarige oorlog, de Napoleontische tijd en de huidige samenhang met de haven. Wie wil kan hier ook naartoe met de waterbus vanuit Antwerpen.
- In het fort van Breendonk kom je meer te weten over de gruwelijke gebeurtenissen die zich hier afspeelden tijdens de Tweede Wereldoorlog.
- Het Fort van Duffel heeft een mooie tentoonstelling over het fort en haar nieuwe bewoners, de vleermuizen.
- In Fort van Kessel krijg je wat meer uitleg over de vleermuizen en toont een indrukwekkende ruimte de impact van een voltreffer van een dikke Bertha in de Kamer van de Commandant.
- Het Fort Wommelgem (2) huisvest tal van lokale musea zoals het politiemuseum, het muziekinstrumenten, het Sint-Elooimuseum en het WO I & II-museum. Je kan deze allemaal bezoeken op afspraak.
Onze favoriete forten in de fortengordel
Wil je graag de volledige fortengordel van de regio ontdekken? Gelijk heb je! Er zijn in totaal zo’n 35 forten te bezichtigen. De ene zal je al wat meer bevallen dan de andere. Omdat we onmogelijk alle forten kunnen bespreken, en je deze zelf natuurlijk ook beter zelf bezoekt, hebben wij alvast onze favorieten opgelijst van de forten die wij bezocht hebben:
Fort 4 - Mortsel
Fort 4 Mortsel is een van de zeven overgebleven forten van Brialmont. Terwijl de andere forten al in de jaren 70 werden verkocht aan de gemeenten, bleef dit fort tot het jaar 2000 eigendom van het Ministerie van Defensie. Het werd gebruikt voor de artillerieschool. Het fort is beschermd als monument en is nog steeds volop in restauratie. Opvallend is dat het ophaalmechanisme en een van de kettingwielen van de brug nog aanwezig zijn.
De dag van vandaag is het fortdomein een aangenaam park waar je heerlijk kan wandelen en fietsen. Daarnaast kunnen de kinderen zich ook uitleven op de speeltuin en de hindernissenbaan. Of je kan ook meer te weten komen over het fort door het te bezoeken met een lokale gids.
Fort 5 - Edegem
Fort 5 ging van militair domein tot co-working space en vleermuizenreservaat. Dit fortdomein onderging al een hele transformatie en vormt nu samen met Hof Ter Linden één groot park. Wat je hier allemaal kan doen? In fort Edegem vind je het Bolwerk. In deze co-workingruimte vergaderen en werken verschillende ondernemers, zelfstandigen en creatievelingen tussen de bogen van het fort. Ook jij kan er ruimtes huren voor verschillende gelegenheden. Alle informatie vind je hier.
Wandelliefhebbers kunnen hier het Terlindenpad rond het fort volgen en fietsers kunnen het fort samen met de andere Brialmontforten ontdekken via de Brialmontroute of zelf een route opstellen dankzij de fietsknooppunten. Voor kinderen is er niet alleen een mooie speeltuin in het groen maar ook een heus speelbos waar ze leuke avonturen kunnen beleven.
Wil je graag een gegidste rondleiding? Ook dat kan! Er zijn namelijk enkele gidsen die uiterst goed gedocumenteerd zijn en je met passie meer vertellen over hun fort. Voor meer informatie hierover kan je terecht bij de cultuurdienst van de gemeente.
TIP: Het vleermuisreservaat hier is niet zomaar toegankelijk. Eind augustus wordt er een avond georganiseerd voor vleermuiswandelingen met een gids. Dat is het enige moment waarop je het vleermuisreservaat kan bezoeken.
Forten bezoeken met kinderen?
Ook je kinderen zullen zich niet vervelen wanneer je de forten gaat bezoeken. Ze kunnen helemaal uit de bol gaan in deze prachtige domeinen. De geschiedenis van de forten prikkelt de kinderen namelijk voor de wildste avonturen. Je kan op heel wat forten fun beleven, zo zijn er op sommige forten speeltuinen gebouwd. Deze forten lenen zich perfect voor een uitstap met kinderen.
Ontdek de forten met de erfgoedapp!
In vier van de 35 forten kan je met de erfgoedapp op zoek gaan naar Achille. De app leidt jou en je gezelschap door een 500 jarige geschiedenis. Via leuke opdrachten kan je spelenderwijs alles over het fort, de geschiedenis, de bewoners van vroeger en vandaag te weten komen. Doe gezellig mee en ontdek de geheimen van deze indrukwekkende forten! Dit is vooral voor kinderen van 10 tem 14 jaar. Download de app via erfgoedapp.be (Android & Apple).
Waar overnachten in Antwerpen?
Voor je bezoek aan Antwerpen, ben je vast op zoek naar een aangenaam verblijf. Wij hebben alvast onze favoriete verblijven in Antwerpen voor je opgelijst. Of je kan ook altijd het volledige aanbod hotels en B&B's in Antwerpen online bekijken.
Hostel Yust Antwerpen
Iets buiten het centurum vind je deze budget optie, Hostel Yust. Er is gratis thee en koffie in de gemeenschappelijke loungeruimte. De slaapzalen zijn inventief ontwerpen, elke gast heeft een eigen kluis, die je veilig kan afsluiten met de kamersleutel. Er is een gemeenschappelijke keuken en eetkamer, daarna kan je alles aftrainen in de fitnessruimte. Goede wifi beschikbaar. Meer info en boeken
Zalig in Antwerpen
Origineel overnachten in Antwerpen? Dat kan! Dit boetiekhotel ‘Zalig in Antwerpen’, is gevestigd in een voormalig authentiek Antwerps volkscafé in het historische centrum. Het interieur van het hotel heeft relaxte Marrakech en Ibiza vibes gecombineerd met Antwerps baksteenromantiek. Je kan ervoor kiezen om zelf te koken of je te laten verwennen door één van de vele uitmuntende chefs. Meer info en boeken.
Download je gratis stadswandeling Antwerpen
Een weekendje naar Antwerpen? Ontdek de stad met onze gratis stadswandeling Antwerpen. Ideaal om Antwerpen volledig te verkennen op eigen tempo.
Wil je graag nog meer zien? Koop onze volledige stadsgids Antwerpen voor € 8,5 met meer dan 100 highlights, leuke weetjes en de beste adresjes om te eten & drinken (+ GPS coördinaten)! Eerst uitproberen? Download alvast je gratis preview stadsgids Antwerpen ter voorbereiding van je bezoek.