James Ensorhuis bezoeken in Oostende: alle info en geschiedenis over de kunstenaar
Ontdek Ensor in Oostende en bezoek het vernieuwde James Ensorhuis
Op vakantie in Oostende? Dan moet je zeker eens het James Ensorhuis bezoeken! De beroemde kunstschilder leefde en werkte tot aan zijn dood in deze populaire badplaats. Na zijn dood werd het onaangeroerde woonhuis tot museum gepromoveerd! De dag van vandaag vind je hier interactieve belevingsruimtes die je meer vertellen over het leven van James Ensor.
In dit blogartikel kom je alvast meer te weten over je bezoek aan het James Ensorhuis.
Inhoud artikel
Stap in het leven van James Ensor
Bij een bezoek aan het belevingscentrum leer je hoe hij was als kunstenaar maar ook als mens
Maak kennis met de werken, de visie en de omgeving van James Ensor in het belevingscentrum. Je stapt hier als het ware zijn universum binnen. Wanneer je het belevingscentrum binnenwandelt, merk je meteen een grote maquette op. Dit is dan ook het beginpunt van je rondleiding. Aan de hand van de maquette word je bezoek uitgelegd en kan je al een kijkje nemen in het Ensorhuis dat zich naast het belevingscentrum bevindt.
Ook zal je op deze verdieping een groot scherm zien, waarop enkele zelfportretten geprojecteerd worden. Zelfbewust, trots, ‘hier ben ik’, zijn dé elementen die je terug ziet in de zelfportretten van Ensor. Hij maakte zo’n 60 zelfportretten en daarbij nog eens 60 andere portretten waarbij zijn gezicht opdook. Hij zocht zijn inspiratie vooral in zijn directe omgeving: zijn atelier, zijn uitzicht, bezoekers, huisgenoten en zichzelf, want, wie of wat staat er dichterbij dan jezelf?
In onderstaand blogartikel nemen we je mee in het leven van James Ensor. Je komt meer te weten over hoe Ensor zijn leven geleefd heeft als kunstenaar en als mens. Daarnaast vertellen we ook wat meer over enkele bekende werken die hij gemaakt heeft, denk maar aan de Intrede van Jezus Christus in Brussel.
Uiteraard is dit slechts een samenvatting van wat je allemaal te zien krijgt in het belevingscentrum. Iedere verdieping doet je net iets meer verdiepen in het leven van deze Oostendse kunstschilder. Het museum is zeker een bezoekje waard.
Wie was deze man écht?
James Sidney Ensor groeide op in Oostende. Zijn familie hielden een klein souvenirwinkeltje open. In de souvenirwinkel verkochten ze onder meer opgezette vissen, chinoiserie en carnavalsartikelen zoals maskers en komische kostuums, artikelen die later inwerken op de fantasie van Ensor.
Wanneer het in de zomermaanden te druk wordt voor zijn moeder, ging James af en toe mee helpen in de winkel. Desondanks het feit dat hij daardoor minder tijd had om te schilderen, was het winkeltje tegelijkertijd een grote bron inspiratie voor hem. Zo schilderde hij zijn eerste werkjes op het karton van winkelverpakkingen.
James Ensor ging studeren aan de kunstacademie in Brussel
Enkele jaren later trok hij naar Brussel en schreef hij zich in aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten van Brussel. Dat was de enige keer dat hij Oostende verliet voor een langere tijd. Aan de academie moest hij zich houden aan de klassieke conventies van de schilderkunst. Maar later nam hij daar uitdrukkelijk afstand van, bijvoorbeeld door oudere werken die hij daar gemaakt had te overschilderen maar met nieuwe bizarre elementen.
James had het creatieve virus vrij snel te pakken
Alle schilderijen werden gemaakt in het huis rechtover het belevingscentrum (Van Iseghemlaan, nummer 39). Het gebouw zelf is niet zo spectaculair maar wat wel symbolisch is, zijn de spiegelende ramen. Ensor is dan ook de meester van de spiegel, met al zijn zelfportretten. Op de bovenste verdieping lag zijn atelier, vanwaar hij een prachtig uitzicht heeft op de stad, zelfs de polders in de verte. Magnifieke uitzichten waarvan hij gretig gebruik maakte in zijn schilderijen.
Stilaan ontwikkelde Ensor een eigen beeldtaal
Het zijn voornamelijk de voorwerpen en personen uit zijn naaste omgeving die Ensors het liefst schilderde: zijn zus “Mitche”, zijn tante Mimi, zijn kunstenaarsvrienden Théo Hannon en Willy Finch, maar even goed ook voorwerpen vanuit het salon of de keuken. En, ook zijn moeder kwam meermaals naar voren in zijn werken.
Wist je dat James Ensor in 1995 prijkte op de Belgische bankbiljetten van 100 frank? Het was een eerbetoon aan een van de invloedrijkste schilders rond de eeuwwisseling.
Maar het meest spectaculaire van Ensors kunst zijn ongetwijfeld zijn maskers
Hij vond inspiratie voor zijn maskers in de souvenirwinkel van zijn moeder. Een aantal van deze maskers bestaan nog steeds en kan je ook bezichtigen in het Ensorhuis. De maskers gebruikte hij om de maatschappij voor schut te zetten. In feite gebruikte Ensor maskers om te ontmaskeren. Hij wilde het ware, maar verborgen gelaat van zijn bespottelijke of boosaardige figuren aan de kaak stellen.
Intrede van Jezus Christus in Brussel
Een van zijn grootste, bekendste werken was de Intrede van Jezus Christus in Brussel. Bijna 4,5 meter breed en meer dan 2,5 meter hoog. Hij spijkerde het kunstwerk aan de muur zodat hij er makkelijk aan kon werken, en dan nog lag het schilderij half opgerold op de grond.. Ook wanneer het schilderij klaar was, liet hij het gewoon hangen. Hij wou het schilderij steeds dicht bij hem hebben.
Toen hij in 1917 verhuisde naar het Ensorhuis, had hij eindelijk genoeg ruimte om het schilderij de Intrede van Jezus Christus in Brussel op te hangen. Ze hebben er veel geld voor geboden maar hij heeft er nooit afscheid van kunnen nemen.
Wat speelt er zich af op het schilderij?
- Het schilderij stelt een Christusfiguur voor op een ezel die omringd wordt door een juichende menigte in een stoet van groteske figuren en gemaskerde personages. Hiermee wou Ensor de spot drijven.
- Zo heb je de arrogante rechter, grijnzende militairen, zelfvoldane burgerij, een bespottelijk verliefd koppeltje, een dokter met tovenaarshoed, de burgemeester en zijn schepenen in clownskostuums enzovoort.
- Bovenaan het doek spant een vaandel met de tekst "Vive la Sociale" wat refereert naar de opkomst van de socialistische partij. Ensor zette in feite de hele gemeente in zijn hemd en liet iedereen voor gek staan.
- Hij situeerde deze intrede in Brussel omdat hij juist daar zoveel ontgoochelingen had meegemaakt.
De Baden van Oostende
Oostende was vroeger ook al een populaire badplaats, alleen waren het vooral de rijke mensen dien naar Oostende kwamen om te baden. In 1890 schilderde James de Baden van Oostende en dat was nogal een ‘schandaal’. In die tijd droeg iedereen een badpak tot onder de knie en als de stof van het badpak nat werd, kon je de lichaamsvormen goed zien. En dat werd gezien als aanstootgevend, iets wat niet kon in die tijd.
Maar tegelijkertijd waren er mensen die naar de baders kwamen gluren, iets wat Ensor nogal schijnheilig vond. Daarom besloot hij er een schilderij over te maken vol duidelijke en minder duidelijke toespelingen op de gluurders.
Koning Leopold II vol lof over de Baden van Oostende
Op een dag kwam Leopold II een tentoonstelling bezoeken en complimenteerde hem met zijn schilderijen. Echter baalde Ensor er van dat hij zijn schilderij ‘Baden van Oostende’ niet mocht tentoon stellen. De koning had interesse en wou het kunstwerk toch graag even zien. De koning had enkel en alleen maar complimenten voor het schilderij en sindsdien kreeg het werkstuk een ereplaats op de tentoonstelling.
Bezoek aan het James Ensorhuis
Wil je na je bezoek aan het belevingscentrum James Ensor even in de geest van Ensor ronddolen? Dan is er geen betere plek om dit te doen dan in het James Ensorhuis.
Veel, inmiddels onbetaalbare, kunstwerken kwamen hier tot stand. En vrijwel meteen na zijn dood huisveste de woning een museum, maar werd pas recent in haar oorspronkelijke staat gerestaureerd. Het James Ensorhuis, is hét mekka voor fans van de kunstenaar.
Het huis laat je op interactieve wijze kennis maken met het bewogen leven van de kunstenaar. Dankzij authentieke meubelen, reproducties op ware grootte en kleine documentaires beleef je zowel de werk- en leefruimte op unieke wijze. Je kom als het ware in de gedachtewereld van James Ensor.
Neem een kijkje in de authentieke souvenirwinkel
Op de gelijkvloers kan je een kijkje nemen in de souvenirwinkel van zijn oom. Hier staan na al die jaren nog steeds enkele authentieke souvenirs. Ook vanaf de straatkant kan je even piepen in de etalageramen van het Ensorhuis.
La Gamme d’Amour
In de eerste kamer, op de eerste verdieping, kom je meer te weten over de muzikale kant van Ensor. Hij hield enorm van muziek en had zijn eigen harmonium. Hoewel hij nooit muziek had gestudeerd, speelde hij dagelijks op zijn harmonium. In 1911 componeerde hij La Gamme d'Amour.
La Gamme d’amour werd een liefdesverhaal met kleurrijke personages uit zijn kunstwerken: de onmogelijke liefde tussen Miamia en de fluitspeler Fifrelin speelt zich af tijdens het carnaval, in een winkel van maskers en marionetten. De huwelijksparade die je op het marktplein ziet, is het happy end. Bovendien ontwierp hij ook de kostuums en de decors.
Het Blauwe Salon
Op de bovenste verdieping bevindt zich het Blauwe salon. Hier moet je echt even bij het moment stilstaan. De blauwe muren en de muffe geur van de tapijten zullen je aandacht meteen opeisen.
Of valt de reproductie van de Intrede van Jezus Christus in Brussel je eerst op? Of misschien toch eerder die bijzondere angstaanjagende pop aan tafel die je opvalt? Het is hier namelijk enorm moeilijk om je ogen op één ding te richten. Deze kamer staat vol met authentieke elementen uit James Ensors leven. Ook het harmonium waarop hij muziek speelde, kan je in deze kamer bewonderen.
Een klein voorsmaakje van je bezoek aan het James Ensormuseum met Herr Seele en Marcel Vanthilt
Combineer je bezoek met het Mu.ZEE
Maak je bezoek echt compleet en ga nog even langs Kunstmuseum aan Zee waar tal van tentoonstellingen georganiseerd worden in samenwerking met Ensor-expert Xavier Tricot. Tijdens je bezoek aan Mu.ZEE kan je een collectie bewonderen van meer dan 8000 werken.
Je reist langs verschillende tijdsperiodes en stijlen, met België als rode draad. Ze huisvest werken met internationale allure, van Oostendse kunstenaars als Ensor, Spilliaert en Permeke en minder bekende kunstenaars als Marthe Wéry, Jacques Verduyn, Walter Swennen. Alle kunstenaars in deze collectie zijn gekozen omwille van hun bijdrage aan de geschiedenis en ontwikkeling van Belgische kunst, en dus niet enkel omwille van hun nationaliteit.
- Museum is geopend van dinsdag tot zondag, van 10u tot 17u30
- Gesloten op maandag en 25 december & 1 januari
- Voor een standaard ticket betaal je 12€.
- Meer info op de website.
James Ensorwandeling door Oostende
Wie Oostende zegt, zegt Ensor en wie Ensor zegt, zegt Oostende. Naast de twee boeiende musea, kan je ook de nauwe band tussen James Ensor en Oostende ontdekken, door een interactieve digitale wandeling te maken door de stad.
De wandeling is zo’n 3 km lang en vertrekt aan Het James Ensorhuis en brengt je langs zijn 13 favoriete plekken. Dankzij een applicatie zal je als gebruiker zélf Ensor kunnen vergezellen op een wandeling door zijn thuisstad. Onderweg vertelt hij niet enkel over zichzelf en zijn leven, maar ook over zijn vrienden en de rijke geschiedenis van Oostende.
- De app is beschikbaar in vijf talen (Nederlands, Frans, Duits, Engels en Spaans) en gratis te downloaden in de App Store of Google Play.
- Je betaalt eenmalig 5,49 euro om de volledige wandeling te unlocken.
- Bij een bezoek aan het James Ensorhuis krijg je de wandeling gratis.
- Je wandelt onder meer langs het voormalige stadhuis en museum, het Zeeliedenmonument, zijn geboortehuis en het borstbeeld van James Ensor in het Leopoldpark, om zo te eindigen in het Kunstmuseum aan Zee, MuZee.
- Voor gezinnen met kinderen is er een familiezoektocht langs hetzelfde parcours.
Praktische info bij je bezoek aan het James Ensormuseum
- Hoe bereik je het James Ensormuseum? Neem de trein naar Oostende vanuit Gent of Brussel. Het museum ligt op zo’n 10 minuutjes wandelen van het station.
- Kom je met de wagen? Het is echter niet mogelijk om te parkeren aan de ingang van het James Ensorhuis.
- De dichtstbijzijnde parkings, op wandelafstand van het museum zijn ‘Parking Centrum’, ‘Parking Kursaal 2’ en ‘Parking station’.
- Heb je net even geshopt en loop je met 10-tallen zakken? Dan kan je deze altijd achterlaten in een van de kluisjes!
- Er zijn ook toiletten aanwezig en een lift voor wie minder goed te been is.
Openingsuren James Ensorhuis
Waar overnachten in Oostende?
Blijf je graag overnachten om nog meer van de omgeving te ontdekken? Ben je nog op zoek naar een verblijf tijdens je bezoek aan Oostende? Bekijk onze selectie favoriete verblijven in Oostende. Of bekijk het volledige aanbod hotels en B&B’s in Oostende online!
Info over de kusttram
Wil je niet alles te voet of met de wagen doen? Dan is de Kusttram het ideale vervoermiddel om zich te verplaatsen langs de kust.
- In het zomerseizoen is er een frequentie van 10 à 15 minuten in beide richtingen.
- Er zijn ca. 70 haltes tussen De Panne en Knokke (twee verste punten)
- Van begin- tot eindpunt reis je ongeveer 2u30 en dat kan allemaal met één pasje.
- Er zijn keuzes genoeg van dag- tot meerdaagse passen, met speciale formules voor kinderen.
- Ook voor wie tram en fiets wil combineren is er een speciaal biljet voor je fiets. Dit kan alleen bij de Kusttram.
- Meer info op de website.
Gratis wandelroutes en fietsroutes aan de Belgische Kust
De Belgische kust heeft heel veel wandel- en fietsgebieden. Zo kan je langs de hele kustlijn wandelen of fietsen, maar ook de vele natuurgebieden aan de kust bieden verschillende wandelingen en fietsroutes aan. Je kan dan ook zeer goed van de ene kant van de kust naar de andere kant wandelen of fietsen, of tijdens je vakantie een stads- of natuurwandeling maken.
Nog meer info? Download dan zeker onze wandelingen en fietsroutes langs de Belgische kust. Of bekijk meteen alle info in onze volledig reisgids Belgische Kust, inclusief de mooiste bezienswaardigheden en leuke tips.