12 x langs de Berlijnse Muur, restanten van voormalige DDR en Oost-Berlijn
In november 1989 viel de Berlijnse Muur die bijna 30 jaar Oost en West gescheiden hield. Langs de voormalige muur zijn er nog heel wat bezienswaardigheden te vinden. Wij hebben alvast een overzicht gemaakt van de belangrijkste bezienswaardigheden langs de Berlijnse Muur.
Tours & tickets met gids in langs de Berlijnse Muur
Zelf op uitstap in en rond Berlijn of wil je liever mee met een georganiseerde tour of gids? Tours komen je ophalen bij je hotel of verblijf. Bekijk alle tours en mogelijkheden online. Je kan annuleren tot 24u voor vertrek + je hebt een niet-tevreden-geld-terug garantie.
Inhoud artikel
Mauerpark
Mauerpark is een uitgestrekte groene zone. Ten tijde van de Muur was dit “niemandsland”, het zwaar bewaakte gebied dat ingesloten was tussen de twee delen van de Muur. Mauerpark geeft een goed beeld van hoe breed de Muur op sommige plekken was.
Er is er nog een stuk muur te zien dat beschilderd is met graffiti. Regelmatig worden die stukken muur voorzien van een nieuwe laag graffiti.
Op zondag kan je er op de wekelijkse vlooienmarkt die net naast het park wordt gehouden, snuffelen naar originele en vintage hebbedingen.
Gedenkstätte Berliner Mauer
De Gedenkstätte Berliner Mauer loopt langs de Bernauer Straße, een straat die letterlijk op de grens tussen Oost- en West-Berlijn liep. Over een afstand van zo’n 500 meter kom je tal van informatieborden tegen die dieper ingaan op het ontstaan van de Muur, haar impact op de bevolking, het verzet en de verschillende ontsnappingspogingen. Via “archeologische vensters” krijg je een gedetailleerd en boeiend beeld over hoe de Bernauer Straße er van 1961 tot 1989 uitzag, en hoe de straat geëvolueerd is naar haar huidige uitzicht.
Nu is de straat breed, maar vroeger stonden hier huizen. Toen de Muur gebouwd werd, gebruikten veel mensen die aan de oostzijde woonden de ramen van deze huizen om naar het westen te vluchten. Uiteraard was de Oost-Berlijnse overheid hier niet mee opgezet. In eerste instantie liet ze de ramen dichtmetselen, om dan in een volgende fase de huizen te slopen en plaats te maken voor het “niemandsland” of “Todesstreifen” (letterlijk vertaald “De strook van de dood”), de zwaar bewaakte vlakte die tussen de twee onderdelen van de Muur lag.
Tot een paar jaar voor de val van de muur stond er ook een kerk (de Verzoeningskerk) in de neutrale zone. Deze werd in 1985 door de DDR opgeblazen. Hoewel de hoge toren als wachtpost gebruikt werd, belemmerde ze toch te veel het zicht van de grensbewakers. Op de plaatst staat nu een Herinneringskapel.
De Gedenkstätte eindigt in een documentatiecentrum (gratis toegang), waar je vanop een platform een stuk authentieke Muur die bestaat uit de twee muren en bijhorende neutrale zone, en een wachttoren, kan zien
Bernauer Straße
In de Bernauer Straße kom je achtereenvolgens verschillende historische plekken en feiten tegen. We beperken ons tot een summiere opsomming, aangezien op elke plek er duidelijke en informatieve borden staan. Vaak zal je ook fietsende gidsen opmerken. Vaak spreken zij een grote groep luid toe en kan je meegenieten van zijn of haar verhaal.
Je komt o.a. langs de informatieborden over de succesvolle vluchtpoging van Hans Conrad Schumann, de relicten van de Kapelle der Versöhnung en de Gedenkstätte Berliner Mauer. Uiteindelijk kom je op de kruising van Bernauer Straße en de Gartenstraße. Op de hoek staat het Dokumentationszentrum. Loop gerust even binnen (vrije toegang). Op de eerste verdieping worden gratis twee korte documentaires in verband met de Muur vertoont.
Memorial Günter Litfin
In de Kieler Straße kan je een voormalige wachttoren vinden. Van dit type staan er maar twee meer overeind in Berlijn. Deze straat is bijzonder omdat hier op 24 augustus 1961 de eerste vluchteling werd doodgeschoten. Er is een gedenkteken voor dit slachtoffer, Günter Litfin, en de andere doden die vielen bij hun vluchtpoging. In de toren word de Memorial Günter Litfin, een klein museum, opgehouden.
Gedenkplaats voor Peter Fechter
Deze gedenkplaats herdenkt Peter Fechter die op deze plek op 17 augustus 1962 samen met een collega bouwvakker Helmut Kulbeik probeerde te ontsnappen uit Oost-Berlijn. Terwijl Helmut er in slaagde ongedeerd over de muur te klimmen, werd Fechter beschoten door de Oost-Berlijnse grensbewakers en meerdere malen geraakt in zijn bovenlichaam. Hij bleef kermend van de pijn liggen. Noch de Oost-Berlijnse militairen, noch de Amerikaanse soldaten boden hulp. Een uur lang duurde de doodstrijd. Uiteindelijk beval een Oost-Duitse officier om het dode lichaam terug te halen. Foto’s van deze actie gingen heel de wereld rond.
Marie-Elisabeth-Lüders-Haus
In het Marie-Elisabeth-Lüders-Haus bevindt zich naast de wetenschappelijke dienst van het Duitse parlement ook een gedenkteken voor de Berlijnse Muur. Aan het centrum werden er originele stukken van de muur heropgebouwd. Het centrum is vernoemd naar Marie-Elisabeth Lüders. Zij wordt aanzien als één van de belangrijkste figuren in de Duitse vrouwenbeweging.
Brandenburger Tor
De Brandenburger Tor is hét symbool van de éénmaking van Duitsland en Berlijn. Deze 18de eeuwse poort is de enige nog overblijvende stadspoort van de oorspronkelijk 18. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd hij zwaar beschadigd. Hij lag op de grens tussen Oost- en West-Berlijn, in het Oost-Duitse gedeelte, en werd tussen 1956 en 1958 gerestaureerd. Toen de Berlijnse Muur gebouw werd, liep deze aan de westkant van de poort. Bijna 30 jaar lang was het verboden om nog door de poort te wandelen.
Bij de val van de Muur en de hereniging van Duitsland onderging het nationale symbool opnieuw een restauratie en het schittert nu in volle glorie, al heeft de tand des tijds en de geschiedenis van de stad haar sporen achter gelaten.
East Side Gallery
De East Side Gallery is het langst bewaarde stuk van de Berlijnse Muur (meer dan 1 kilometer!). Bij de openstelling van de grenzen was dit stuk Muur grauw en grijs van de uitlaatgassen. Meer dan 100 kunstenaars maakten van dit stuk muur een knappe openluchtgalerij, waarvan sommige afbeeldingen ware iconen geworden zijn.
Omdat de toeristen het niet konden laten om zelf hun “kunstwerkje” achter te laten, over de bestaande kunst, is de East Side Gallery enkele jaren geleden grondig gerenoveerd. Een hekken moet de kunstwerken beschermen van te ijverige would-be artiesten.
Potsdamer Platz
Potsdamer Platz stond voor de Tweede Wereldoorlog synoniem voor moderne technologie. Doordat het een druk kruispunt was, stonden hier de eerste verkeerslichten. Na de oorlog bleef er echter niets meer over van deze glorie. Bovendien lag het in een neutrale zone en het bleef dan ook tot de éénmaking braak liggen.
Na de val van de Berlijnse Muur moest dit opnieuw het uitgaanscentrum van de stad worden. Nieuwbouw verrees uit de grond waarvan het Sony Center het meest beroemde is. Onder de enorme koepel bevindt er zich een groot cinemacomplex en talrijke horecazaken. Waar de Muur vroeger stond, liggen nu een dubbele rij kasseistenen in het wegdek.
In september vindt hier het jaarlijkse Berlijns filmfestival plaats.
Checkpont Charlie
Nu blijft er niet veel meer over van Checkpont Charlie, deze grenspost tussen Oost- en West-Berlijn, die tussen 1961 en 1990 de enige grensovergang tussen Oost- en West-Berlijn was. Het kader waarin het bord met de waarschuwing staat, is nog het enige authentieke aan de plek. Al de rest is namaak, tot de foto van de laatste soldaat toe (in werkelijkheid een Zweeds model). Zij die willen, kunnen er op de foto met enkele als soldaat verklede acteurs.
- Er zijn heel wat verschillende musea in de nabijheid van Checkpoint Charlie.
- In de BlackBox, op de hoek van de Zimerstraße met de Friedrichstraße, krijg je aan de hand van fotopanelen een overzicht van Checkpoint Charlie in de geschiedenis.
- Aan de overkant van Friedrichstraße vind je het asisi Panorama - The Wall dat een panoramisch beeld geeft van het Berlijn in 1980, langs beide kanten van de muur.
- Verder in Friedrichstraßeis is er het Haus am Checkpoint Charlie, ook wel het Mauermuseum genoemd. Boek je ticket online en sla de wachtrij over. Het is één van de verschillende musea over de Muur die de stad rijk is. Het museum toont je wat de invloed was van de Berlijnse Muur, hoe het er vroeger allemaal uitzag en op welke manieren men probeerde te vluchten naar het Westen. Er staat ook nog een originele wachttoren.
Klik hier om je tickets Online te reserveren
Wasserturm
Nu oogt het park rustig, maar in 1933 werd een deel van het park door de Nazi’s gebruikt als concentratiekamp. Communisten, socialisten, politiek andersdenkenden en Joden werden hier zonder vorm van proces gevangen gezet, gefolterd en vermoord. Een herdenkingsplaquette op de site van de watertoren verwijst naar deze misdaden.
Daarvoor was de watertoren een succesvol project van twee Engelse zakenlieden, die in 1877 de buurt en haar snelgroeiende arbeidersbevolking van stromend drinkwater wensten te voorzien. De watertoren werd tot 1952 gebruikt. Rond 1990 onderging deze oudste watertoren van Berlijn een reconversie. In de plaats van de kantoren en het waterreservoir kwamen er in totaal 9 appartementen, elk met een verschillend grondplan. De nieuwe bewoners moesten wel inventief zijn. Waar vind je immers een kast met ronde achterkant? Iets (zwaar) aan de muur ophangen is minder moeilijk; de muren waren voorzien om aan de waterdruk te kunnen weerstaan en zijn zo’n 70 cm dik.
Waar overnachten in Berlijn? (met korting)
Op zoek naar een slaapplaats tijdens jouw verblijf in Berlijn? Dan raden wij je aan om vooral te zoeken in de wijken van Mitte, Charlottenburg en Friedrichshain. In deze wijken is het aanbod aan hotels het grootst.
Download je gratis stadswandeling Berlijn
Ontdek de stad met onze gratis stadswandeling Berlijn. Ideaal om Berlijn volledig te verkennen op eigen tempo. In de gratis stadsgids Berlijn kan je 2 stadswandelingen vinden. Nog meer goesting in Berlijn? Koop onze volledige reisgids Berlijn en ontdek alles over deze prachtige stad.