13 x mooiste bezienswaardigheden in Hanzestad Zutphen: wat zien & doen tijdens je bezoek?
De mooiste plekken en bezienswaardigheden in Hanzestad Zutphen + verblijftips
Zutphen is een historische Hanzestad in Gelderland, gelegen aan de rivier de IJssel, met een rijke geschiedenis die teruggaat tot de middeleeuwen. De stad pakt uit met haar authentieke panden waarin tegenwoordig cafeetjes, winkels en boeiende musea in gehuisvest zitten, oude stadspoorten en groene hofjes middenin het oude centrum.
Benieuwd naar wat je mag verwachten van een bezoek aan deze stad? Lees gerust verder en ontdek de mooiste bezienswaardigheden in Zutpen.
Inhoud artikel
Kaartje met bezienswaardigheden in Zutphen
Zutphen ligt in de provincie Gelderland, in het oosten van Nederland, aan de rivier de IJssel. De stad is gunstig gelegen en makkelijk bereikbaar met de auto via de A1 en de N348 of met de trein vanuit steden zoals Apeldoorn, Arnhem, en Hengelo. De historische binnenstad van Zutphen is niet zo groot en de meeste bezienswaardigheden liggen op wandelafstand van elkaar. Zo kan je de stad makkelijk te voet of met de fiets verkennen.
Hieronder alvast de ligging van de mooiste bezienswaardigheden in Zutphen op de kaart
Wandel door het centrum van Zutphen
De oude binnenstad wordt gekenmerkt door prachtige historische gebouwen, smalle straatjes, en sfeervolle pleinen die de tand des tijds hebben doorstaan. Zutphen staat bekend om zijn goed bewaarde middeleeuwse en renaissance-architectuur. Dat kan je onder meer zien in De Houtwal met talloze historische panden en bijzondere winkels.
De Zaadmarkt vormt het bruisende centrum van de stad. Hier kan je genieten van gezellige terrasjes met zicht op de Wijnhuistoren en andere historische panden. Iedere week kan je hier ook de wekelijkse markt vinden waar je van alles terugvindt, van verse streekproducten tot antiek en curiosa.
OVERNACHTINGSTIP: Boek je verblijf in het centrum van Zutphen op voorhand.
Walburgiskerk en de Librije
Een van de belangrijkste bezienswaardigheden van Zutphen is de Walburgiskerk. Aan deze kerk bouwde men van de 13de tot de 16de eeuw, een van de redenen waarom er zowel romaanse als gotische bouwkenmerken terug te vinden zijn. De kerk heeft ook prachtige glas-in-loodramen en binnenin zie je gewelfschilderingen uit de 14de en 15de eeuw, een koperen doopvont uit Mechelen, een prachtige gotische kaarsenkandelaar, één van de mooiste Bader-orgels in Nederland. De toren van de kerk was 117 meter hoog. Ze is tot drie keer toe getroffen door bliksem, het laatst in 1949. Toen was men het beu en heeft men er een ‘peperbus’ op geplaatst.
De Librije
Daarnaast kan je er ook de Librije bezoeken, een van de weinige middeleeuwse kettingbibliotheken die nog intact is. Qua culturele waarde is deze onschatbaar. Deze ruimte bevat zo'n 700-tal boeken, handschriften en incunabelen (wiegedruk, geschrift gezet met losse letters). Bijzonder zijn de 100 boeken die op houten lessenaren met een ketting zijn vastgeklonken.
De bedoeling was om de mensen het ware geloof te doen behouden door het lezen van godsdienstige boeken in deze openbare bibliotheek. Let wel, de Librije kan enkel met een gids bezocht worden. Die gids is tijdens de openingsuren van de kerk altijd aanwezig en een afspraak hoeft vooraf niet gemaakt te worden. Bezoek aan kerk en Librije zijn betalend. Prijzen en info vind je op de website.
LEESTIP: Ontdek nog meer van Zutphen en omgeving en download onze reisgids Gelderland.
Berkelpoort
Kenmerkend aan Hanzestad Zutphen is de Berkelpoort. Deze waterpoort dateert uit de 14de eeuw als onderdeel van de vestingen over de rivier de Berkel. Sinds de Vestingwet van 1874 werd ingevoerd, is een groot deel van de stadsmuur van Zutphen gesloopt. Toch zijn er nog enkele plekken waar je de overgebleven delen van de muur kunt bewonderen, het beste bij Armenhage (bekijk ligging). Hier zie je nog restanten van de stadsmuur en twee muurtorens. Vlakbij ligt ook de aanlegsteiger voor de Fluisterboot (bekijk ligging).
De hofjes van Zutphen
Wanneer je door de straten van Zutphen wandelt, kom je hier en daar wel eens een hofje tegen. Hoewel het er niet zoveel zijn als in steden zoals Haarlem of Leiden, zijn ze echter wel de moeite om te vernoemen. De hofjes liggen verscholen in het stadscentrum, omringd door de eeuwenoude huizen. Oorspronkelijk dienden ze als woonplaats voor arme of oudere mensen (vaak met een religieuze achtergrond). Enkele bekende hofjes zijn het Agnietenhofje en Oude Bornhof.
- Het Oude Bornhof bevindt zich vlakbij de Zaadmarkt (bekijk ligging). Wandel door de toegangspoort van 1723 naar het binnenhofje. Eigenlijk is het een stuk ouder dan het jaartal boven de poort vermeld. Dit was geen hof voor de armen. Er stonden wel kleine huisjes rond het grote witte huis dat gebouwd werd door een kanunnik in de 13de eeuw. Je kan er tegenwoordig ook genieten van een terrasje.
- In 1397 besloten twee vrouwen een totaal andere levensweg in te slaan en alleen nog voor God te leven. Men besloot het gelijknamige Agnietenklooster te bouwen rondom een binnenhof (Agnietenhof). Het klooster was gewijd aan St. Agnes en groeide uit tot de rijkste van de zes vrouwenconventen die Zutphen telde.
Andere hofjes zijn onder meer het Luthers Hofje, het Ruitershofje, het Sareptahofje.
Stedelijk Museum Zutphen & Museum Henriette Polak
De musea Zutphen bestaan uit twee musea die samen onder één dak gevestigd zijn in het monumentale pand. Enerzijds heb je het Museum Henriëtte Polak, gewijd aan moderne en hedendaagse figuratieve kunst vooral uit de 20e en 21e eeuw, anderzijds heb je het Stedelijk Museum Zutphen, dat focust op de rijke geschiedenis van de stad en de omliggende regio, de Achterhoek.
- Het Museum Henriette Polak is vernoemd naar Henriette Polak, een mecenas en verzamelaar die het museum in 1964 oprichtte. De focus van het museum ligt op schilder- en beeldhouwkunst waarbij de menselijke vorm centraal staat. Je kan er een uitgebreide collectie werken van gerenommeerde Nederlandse kunstenaars bezichtigen. Denk maar aan werken van Jan Wolkers, Charlotte van Pallandt, en Wout Maters.
- Het Stedelijk Museum Zutphen beschikt over een uitgebreide collectie objecten, waaronder archeologische vondsten, historische kaarten, prenten, kunstwerken, en gebruiksvoorwerpen die het verhaal van Zutphen en zijn bewoners door de eeuwen heen vertellen. De tentoonstelling belicht belangrijke historische gebeurtenissen, zoals de rol van Zutphen in de Hanzeperiode, de Tachtigjarige Oorlog, en de ontwikkeling van de stad in de moderne tijd.
Wijnhuistoren
Op de Groenmarkt pronkt de Wijnhuistoren, een markante toren uit de 17e eeuw die deel uitmaakt van het voormalige Wijnhuis. Vroeger was dit het centrale punt van de stad. Men kwam hier samen voor belangrijke bijeenkomsten. Vandaag de dag zit er een gezellig Italiaans restaurant in gevestigd. Zin in een klassieke pasta of pizza? Dan moet je hier zijn! Bekijk alvast de menukaart van De Wijnhuistoren. Sinds 2016 kan je de toren ook (gratis) beklimmen voor een mooi uitzicht over de stad. Met een gids wandel je naar de hoogste verdieping, waar tevens een expositie werd ingericht over het ontstaan van de toren en het carillon, en geniet je van een mooi panorama.
Museumwinkel Het Snoepje en Koffiekamer De Bibliotheek
Vroeger zat hier de hoofdzetel van de verzekeringsmaatschappij ‘Nationale Nederlanden’, voorheen bekend als De Nederlanden van 1845. Deze grote verzekeringsmaatschappij zou hier zijn ontstaan gekend hebben. Vandaag de dag zit er Museumwinkel ‘Het Snoepje’ gehuisvest met allemaal oude snoepjes in een historisch interieur. Naast oud-Hollands snoep wordt er ook speciaal snoep van over de wereld aangeboden in leuke cadeauverpakkingen. Wandel hier zeker even binnen op je stadswandeling door Zutphen.
In ditzelfde gebouw is er ook nog een oude bibliotheek. Op donderdag, vrijdag en zaterdag kan je er koffie met gebak nuttigen. Moet je zeker doen, je waant zich meer dan 50 jaar terug in de tijd. Je vertoeft er in een oud Hollands interieur. Het draagt de naam koffiekamer ‘De Bibliotheek’. Meer info op de Facebookpagina.
Het nieuwe en oude Stadhuis
Als het nieuwe stadhuis open is (niet tijdens het weekend) moet je zeker eens binnen stappen. Je kan je niet voorstellen dat er achter zo’n klein gebouw, zo’n immense ruimte ligt. Het werd gebouwd door de architect Thomas Rau die de bijna onmogelijke taak kreeg om 9000 m² kantoorruimte te bouwen in hartje Zutphen. Toch is hij erin geslaagd en werd het gebouw geopend in 2000. Aan de overzijde staat het oude stadhuis dat nu nog in gebruik is als ceremoniële ontvangstruimte. Je zou bijna denken dat het een zeer oud gebouw is doch dat is niet zo. Het is nieuwbouw uit de jaren ’60 van de vorige eeuw.
Broederenkerk
Een andere bijzondere kerk in Zutphen is de Broederenkerk, gebouwd in de 13e eeuw door de Dominicanen, een bedelorde die in Nederland ook wel "Broeders" werd genoemd. Maar wat de kerk zo bijzonder maakt is de functie ervan: het is namelijk geen kerk meer, maar herbergt nu de openbare bibliotheek van Zutphen. Je kijkt er wellicht je ogen uit! De muren zijn wit gepleisterd en op de plafonds zijn schitterende originele gewelfschilderingen uit de 16e eeuw te bewonderen.
Bourgonjetoren
De Bourgonjetoren werd in 1457 gebouwd als verdediging tegen de Bourgondiërs. De muren van deze toren zijn bijna 4 meter dik. Je moet je voorstellen dat toen de IJssel hier stroomde en de wal ook veel lager lag. Een toren moet natuurlijk een kanon hebben. Er werd daarom een groot kanon gekocht op afbetaling in Xanten. Deze werd welgeteld één keer gebruikt, bij de feestelijke inhuldiging. Het kanon werd later gegeven aan de graaf van Orleans in ruil voor een niet-aanvalspact: dus de graaf kreeg het kanon als hij Zutphen niet aanviel.
Drogenapstoren
Een andere opmerkelijke toren in Zutphen is de Drogenapstoren, gebouwd tussen 1444 en 1446. Oorspronkelijk diende dit vierkante gebouw met spitstoren en wachttorentjes op de hoeken als stadspoort. Maar wegens kostenbesparing werd de toegang dichtgemetseld. In 1555 bewoonde de stadsmuzikant Tonis Drogenap de toren. Zijn naam werd voor eeuwig verbonden aan de toren die vooraleer definitief als woning werd omgebouwd nog een halve eeuw dienst deed als watertoren.
FIETSROUTE: Ontdek ook onze 3-daagse fietsroute door de Achterhoek, welke start en eindigt in Zutphen.
De IJsselkade
Zutphen is gelegen aan de rivier de IJssel en net buiten het stadscentrum ligt de IJsselkade, een gezellige plek langs de rivier waar je heerlijk kan rondwandelen en genieten van het uitzicht op het water en de passerende schepen. Nog een tip, het is ook een perfecte plek om de zonsondergang te bekijken! Vlakbij vind je ook het Uitzichtpunt De Hoven (bekijk ligging).
Rondvaart met de Fluisterboot
Je kan charmante binnenstad van Zutphen en de mooiste bezienswaardigheden ook vanaf het water ontdekken! Een van de leukste manieren om dit te doen is met de Fluisterboot, een elektrische boot die geruisloos door de grachten en over de IJssel vaart. De schipper, of de ‘Fluisteraar’ zoals ze hier genoemd worden, vertelt je met plezier enkele bijzondere weetjes over de plekken waar je langs vaart. Je leert bijvoorbeeld meer over de Hanzetijd, de strategische ligging van Zutphen aan de IJssel, en de ontwikkeling van de stad door de eeuwen heen. Meer info op de website.
Waar overnachten in Zutphen?
Ben je nog op zoek naar een gezellige verblijfplaats voor je bezoek aan Zutphen? Verspreid over het stadscentrum vind je een aantal hotels, B&B's en appartementen maar je kan ook net buiten het stadscentrum overnachten. Hieronder hebben wij alvast onze drie favoriete adresjes voor je opgelijst of bekijk meteen het volledige aanbod hotels in Zutphen online.
- De Hilde is een stijlvol gastenverblijf met aan beide kanten een prachtig uitzicht. Aan de achterkant kijk je uit op een prachtige binnentuin en één van de Zutphense torens. Aan de voorkant kijk je uit op de markt van Zutphen. Dit verblijf biedt accommodatie voor slechts twee personen. Meer info en boeken.
- Het Broederenklooster, een boetiekhotel met ruime, modern ingerichte kamers gevestigd in het voormalige 13e -eeuwse dormitorium. Naast een onvergetelijke overnachting biedt het hotel ook een culinaire ervaring met heerlijke gerechte, een uitgebreide wijnselectie en huisgebrouwen bieren. Meer info en boeken.
- Liever je eigen appartement? Boek dan dit charmant ingerichte Appartement in het oude centrum van Zutphen, geschikt voor twee personen. Meer info en boeken.
- Het Hampshire Hotel 's Gravenhof biedt luxe accommodatie in een monumentaal gebouw uit de 17de eeuw. Het hotel combineert historische architectuur met moderne voorzieningen en serveert gastronomisch eten. Het beschikt over een prachtig verwarmd terras en gratis WiFi. Meer info en boeken.
Mis niets tijdens je verblijf in Gelderland met onze reisgids
We hebben onze route door Gelderland volledig uitgeschreven in een overzichtelijke reisgids zodat je zorgeloos op reis kan gaan. Nog meer weten? Koop onze complete reisgids Gelderland. Eerst uitproberen? Download je gratis preview reisgids Gelderland.