20 x mooiste bezienswaardigheden Leiden: wat zeker zien en doen tijdens je bezoek?
Alle highlights en bezienswaardigheden in Leiden + verblijftips
Leiden is een oude historische stad vol nostalgie en monumentale panden. De stad is eigenlijk een groot openluchtmuseum met maar liefst 288 monumenten, van hofjes tot stadspoorten en kerken. Naast de oude historie zijn er leuke winkelgebieden en gezellig horeca. Al met al genoeg reden om een bezoek te brengen aan deze stad.
Benieuwd naar wat deze stad allemaal te bieden heeft? Lees gerust verder en ontdek de mooiste bezienswaardigheden en plekjes in Leiden!
Inhoud artikel
Maak een rondvaart op de grachten van Leiden
Wist je dat Leiden zo'n 28 kilometer aan waterwegen heeft? De geschiedenis van de grachten gaat terug tot de 17e eeuw. De buitenste gracht diende als bescherming van de stad. Het Rapenburg is de mooiste gracht van Leiden. Hier vind je mooie oude herenhuizen en ook de Hortus Botanicus en het Rijksmuseum van Oudheden.
Leuk weetje is dat leden van de Nederlandse koninklijke familie een studentenhuis hadden aan deze gracht zoals voormalig koningin Beatrix op nummer 45 en Koning Willem-Alexander op nummer 116.
De grachten lopen kriskras door de stad en zijn bijna allemaal toegankelijk met een boot. Het is daarom de ideale stad om een rondvaart te maken of een sloep te huren. Je hebt een mooi uitzicht vanaf het water en zeker in de zomer is het heerlijk. De stad telt 88 bruggen waarvan een aantal bijzondere: de Visbrug en de Koornbrug. Vlakbij de Koornbrug zie je ook het stadhuis liggen. Tickets voor rondvaarten zijn verkrijgbaar bij verschillende rederijen op de Beestenmarkt of bij de VVV.
TIP: Wil je graag een grachtenrondvaart maken in Leiden? Boek alvast je ticket online via deze link, dan ben je zeker dat je kan opstappen, zonder aanschuiven in de wachtrij.
De Stadspoorten van Leiden
De stadspoorten waren in de 17e eeuw een essentieel onderdeel van de stad. In totaal waren er 10 poorten, tegenwoordig zijn er nog maar 2 over. De andere poorten werden allemaal afgebroken tijdens de uitbreiding van de stad in de 19e eeuw. Een van de stadspoorten die je vandaag de dag nog kan bezoeken, is de Morspoort. De Morspoort heeft een mooie achthoekige koepel en deed lange tijd dienst als gevangenis. Heel mooi om voorbij te lopen.
Zoek de rust op in de Leidse Hofjes
Leiden is een echte hofjesstad
Naast de grachten zijn ook de hofjes typerend voor de stad Leiden. Je vindt de hofjes verspreid over het hele centrum van de stad. Er zijn er in totaal zo'n 35, waarvan het eerste hofje al dateert uit 1467. Het zijn stuk voor stuk historische hofjes en dat maakt het heel sfeervol. Veel hofjes zien er hetzelfde uit; een rij huizen met een tuin in het midden.
Vroeger moest men aan een aantal criteria voldoen om in een hofje te mogen wonen; je moest boven een bepaalde leeftijd zijn, arm zijn en weduwe. Het oudste hofje is het St. Annahofje uit 1492. Het is het enige hofje met een eigen kapel wat weer een van de Nederlandse UNESCO-monumenten is. Op zaterdag is de kapel open voor bezoekers.
De meeste hofjes zijn vrij toegankelijk maar houdt wel rekening met het feit dat de hofjes bewoond zijn door ouderen. Bij de VVV is een stadswandeling beschikbaar voor €3,50 die je langs de 12 mooiste hofjes leidt.
De Leidse Burcht
De Burcht is een 20 meter hoog gebouw in het centrum van Leiden dat stamt uit de 10e eeuw. De burcht was bedoeld als toevluchtsoord bij gevaar. Je ziet er nog steeds de hoge muren en schietgaten. Het is een van de oudste en best bewaarde burchten van Nederland en daarom zeker een bezoekje waard. Wanneer je de trappen beklimt heb je een prachtig uitzicht over de stad. De toegang is bovendien ook gratis. Heb je een hongertje gekregen? Bij de burcht ligt brasserie-restaurant Koetshuis 'de Burcht' waar je heerlijk kan eten.
Wil jij graag zelf zoveel mogelijk te zien krijgen van deze stad? Download dan onze stadswandeling door Leiden en ontdek de mooiste plekjes!
De Hooglandse kerk
Vanaf de Burcht heb je zicht op deze prachtige gotische kerk. De Hooglandse kerk is omringd door mooie herenhuizen en typisch Leidse hofjes. Je moet ook zeker binnenin een kijkje nemen, het interieur is namelijk erg mooi. Vlakbij de Hooglandse kerk vind je ook de Hooglandse Kerkgracht, één van de mooiste straten van Leiden. Ooit liep hier een gracht. Er liggen heel bijzondere gebouwen en heeft een nostalgische sfeer.
De Sint Pieterskerk
De Pieterskerk is de oudste stadskerk van Leiden. De bouw is in het jaar 1565 afgerond. Tijdens de tweede wereldoorlog werd de kerk tevens gebruikt als onderduikplek. Sinds 1975 wordt de kerk niet meer gebruikt voor kerkdiensten. De dag van vandaag worden er vooral evenementen gehouden. Je kan de kerk ook tegen een kleine vergoeding van binnen bezoeken. Je ziet er eeuwenoude monumenten en gedenkstenen, waaronder het graf van de oude meester Jan Steen.
De Botanische tuin Hortus Botanicus
De Hortus Botanicus ligt op een prachtige plek in de binnenstad van Leiden. Het is de oudste botanische tuin van Nederland met een kruidentuin uit het jaar 1594 vlak na de opening van de universiteit. Het werd de eerste jaren gebruikt om geneeskrachtige planten te bestuderen.
Dat het zo oud is, is heel bijzonder. Er zijn meer dan 10.000 soorten planten van over de hele wereld te zien in deze botanische tuin, waaronder de bijzondere penisplant. Heel grappig. Je vindt er ook de grootste leliesoort ter wereld met bladeren met een doorsnee van wel drie meter.
- Hortus Leiden is in de zomer dagelijks geopend van 10:00 tot 18:00 en in de winter van dinsdag t/m zondag van 10:00 tot 16:00.
- Een entreekaartje kost €8 en is gratis te bezoeken met de museumjaarkaart.
- Er is een mooi beschut terras waar je lekker kan lunchen of borrelen.
- Wanneer je Hortus Botanicus in het weekend bezoekt, kan je gratis een bezoek brengen aan de oude sterrenwacht. Aan het einde van je bezoek aan de tuin heb je de mogelijkheid om het bezoekerscentrum van de oude sterrewacht in te wandelen.
TIP: Wil je ook de oudste botanische tuin van Nederland bezoeken? Boek je ticket online, zo sla je alvast de wachtrij over en kan je zo binnen stappen.
De Sterrewacht
Ook de oude Sterrewacht is al sinds 1633 onderdeel van de Universiteit Leiden en ligt op het terrein van Hortus Botanicus. Je kan het al raden; het is de oudste nog bestaande universitaire sterrewacht ter wereld. Tegenwoordig ligt er een moderne sterrewacht eventjes verderop. De oude sterrewacht is na renovatie weer open voor publiek en je kan in dit gebouw nu alles te weten komen over het heelal. Het gebouw is alleen open in het weekend van 10:00 tot 16:00 of 18:00. De entree is gratis bij een bezoek aan Hortus Botanicus.
Het Academiegebouw
Dit oorspronkelijke klooster uit de 15e eeuw is het oudste gebouw in Leiden. De oude bouwstijl is altijd goed bewaard gebleven ondanks renovaties. Het academiegebouw is vooral bekend vanwege het ‘zweetkamertje’ waar studenten van vroeger en tegenwoordig wachten op de uitslag van hun examens.
Afgestudeerden mogen hun naam hier op de muur schrijven. Er staan veel handtekeningen, waaronder ook die van enkele leden van de Nederlandse Koninklijke Familie en Nelson Mandela. Ga zeker eens een kijkje nemen!
Nog op zoek naar een aangenaam verblijf? Bekijk het volledige aanbod hotels in Leiden en haal het beste uit je vakantie.
Molenmuseum De Valk
In het gehele centrum van Leiden is de herkenbare molen van Molenmuseum de Valk te zien. De molen komt uit 1785 en sinds 1996 is het een museum. Je kan hier een kijkje nemen in het leven van een molenaar. Zo zie je onder meer het originele gereedschap van de laatste molenaar.
Er zijn diverse expositieruimtes in het museum en je kan op de eerste verdieping de enige overgebleven molenaarswoning in Nederland bezichtigen. Leuk is dat de molen nog steeds maalt, dus je kan er zelf ook meel kopen als je wil.
De Lakenhal en Rembrandt van Rijn
Leiden had in de 16e eeuw de grootste lakenindustrie van Europa en bood werk aan duizenden mensen. Tegenwoordig is dit monumentale pand het Leids Stedelijk Museum. De oude gevel is nog in tact dus bewonder zeker het pand van buiten! In het museum staan werken tentoongesteld van de oude Hollandse (en Leidse) meesters Jan Steen en Rembrandt van Rijn. In de museumwinkel kan je nieuwe Leidse lakens kopen.
Stad van Rembrandt van Rijn
Rembrandt van Rijn was een bekende Leidenaar. Hij werd geboren in Leiden op 15 juli 1606 in de Weddesteeg. Hij is een van de bekendste kunstschilders van Nederland uit de 17de eeuw. In Leiden zette Rembrandt zijn eerste stappen als kunstenaar. Tijdens een Rembrandtwandeling kom je voorbij alle locaties die van dicht of ver iets te maken hebben met de schilder. Op de Rembrandtplaats zal je zo bijvoorbeeld een opmerkelijk kunstwerk zien: Rembrandt die naar zichzelf kijkt.
De Beestenmarkt
De Beestenmarkt is het grootste plein van Leiden. Vroeger werden hier, zoals de naam al doet vermoeden, beesten verhandeld. Om de markt te openen werd er gebeld met de grote bel die nu nog hangt op huisnummer 10. Op de beestenmarkt starten ook diverse rondvaarten van rederijen. Je ziet de bootjes al van ver liggen. Zeker in de zomer is dit een sfeervol plein met fijne terrassen. De ideale plek om even te pauzeren en te genieten van een lekker kopje koffie.
Nog op zoek naar een aangenaam verblijf tijdens je bezoek aan Leiden? Wij verbleven in Boutique Hotel Steenhof Suites, een prachtige accommodatie in het centrum van de stad. De accommodatie verzorgt je iedere ochtend van een heerlijk continentaal ontbijt. Meer info en boeken.
Stadstimmerwerf aan het Galgewater
Vanaf de Rembrandtbrug kom je bij het Galgewater, hier vind je een bijzonder mooi gebouw, de Stadstimmerwerf. Het gebouw werd opgetrokken in 1612. Het is hier dat de stadstimmerman Jan Ottensz van Seyst woonde en werkte. De rijk gedecoreerde trapvleugel aan de rechterzijvleugel was zijn woonhuis, terwijl meer naar links de werkplaats gelegen was.
De Waag
De Waag is een bekend Leids rijksmonument. In de 15e eeuw stond hier een oude houten waag waar de goederen gewogen konden worden. In de 17e eeuw werd de houten waag vervangen door een stenen waag. Een waag was vroeger één van de stadsrechten voor een eerlijke handel in de stad. Tegenwoordig wordt er niets meer gewogen, maar zit er een fijn restaurant en doet het verder dienst als concertzaal.
Rijksmuseum van Oudheden
Een erg leuk museum om te bezoeken
Het is een nationaal archeologisch museum en is schitterend gelegen in een monumentaal pand aan de Rapenburg. Dit museum heeft de grootste archeologische collectie van Nederland waaronder stukken van de oude Grieken en de oude Egyptenaren.
Egypte vormt een groot onderdeel van de vaste tentoonstelling en beslaat de hele begane grond. Er zijn 1400 Egyptische voorwerpen te zien waaronder mummies en er staat zelfs een Egyptische tempel. Een ander bijzondere tentoonstelling is die van Nederland in de Romeinse tijd.
- Het museum is dagelijks geopend van 10.00 tot 17.00 uur, behalve op eerste kerstdag, koningsdag en op nieuwjaardag.
- Een entreeticket kost €12,50 voor volwassenen. Kinderen betalen €4,- en studenten betalen €6,-.
- Meer informatie vind je op de website.
Museum Volkenkunde
Dit museum is gevestigd in het oude ziekenhuis van de stad, een monumentaal pand. Het museum herbergt heel wat cultureel erfgoed van over de hele wereld. Denk maar aan oude beelden van bijvoorbeeld de Inca’s, Chinezen en Afrikanen. Je maakt een soort van wereldreis langs de verschillende continenten. Bijzonder is de museumtuin, die vrij toegankelijk is.
TIP: Wil jij ook graag dit museum bezoeken? Boek je tickets voor het Museum Volkenkunde online, zo sla je alvast de wachtrij over.
Museum Corpus
Net buiten het centrum van Leiden (zo'n 2 kilometer ver in Oegstgeest), vind je museum Corpus. Maak een ‘reis door de mens’ in CORPUS en kom in een klein uurtje alles te weten over het menselijk lichaam. Je leert hoe het lichaam in elkaar zit en wat je moet doen om het gezond te houden. Wandel over een tong of door longen heen, maak in het 5D harttheater een duizelingwekkende reis als rood bloedlichaampje, ontdek wat er gebeurt als je niest en waar precies op je tong proef je suiker en zout?
Het is een echte ontdekkingstocht en leuk voor jong en oud. Het museum is open van dinsdag t/m zondag. De laatste ontdekkingsreis start om 17:00. De prijs is 18,95 maar wanneer je online tickets besteld via hun website krijg je korting.
Naturalis Biodiversity Center
Museum Naturalis behoort tot een van de beste musea van Nederland en is dan ook zeker een bezoekje waard. Het Naturalis Biodiversity Center heeft een unieke collectie aan dieren en andere natuurlijke objecten die door de jaren heen bestaan hebben of vandaag de dag nog steeds bestaan. Een van de bekendste en bijzonderste objecten in de collectie is een skelet van een Tyrannosaurus rex.
Het museum werd gerestaureerd in 2019 en telt vandaag zeven verschillende museumzalen waar je allerlei natuurhistorische objecten kan bewonderen. Alleen al het interieur zal je weten te verrassen. Laat je imponeren door de bijzondere dieren, planten en andere objecten die dit prachtige museum herbergt! Een bezoekje dat je niet snel zal vergeten.
Rijksmuseum de Boerhaave
Dit museum is vooral opgebouwd rond het thema geneeskunde, maar ook over Natuurwetenschappen. Boerhaave was ooit een beroemd arts uit de 18de eeuw waar de groten der aarde op consultatie kwamen en ook in de wachtzaal moesten wachten. Hij was zo beroemd dat er iemand uit een ver oosters land een brief schreef naar Boerhaave met als adres: 'Europa'. Via Marseille kwam de brief toch terecht bij de arts.
Je start de rondleiding met anatomische tekeningen uit de 16de eeuw, vol met fouten want het was toen verboden om mensen te ontleden. In diezelfde ruimte hangen vier schilderijen die de arts afbeelden, eerst als Jezus en dan als duivel. Patiënten die genazen moesten immers een hoge rekening betalen. Nadien loop je door de wondere wereld van natuur- en geneeskunde. En daar hoort ook een lugubere ruimte bij met levensechte lichaamsdelen op sterk water.
Shoppen in Leiden
Met meer dan duizend winkels en horecagelegenheden biedt Leiden voor ieder wat wils. Er zijn winkelgebieden met de grote ketens en winkelgebieden met kleinere gezellige boetiekjes. De Breestraat en de Haarlemmerstraat zijn de grootste winkelstraten van Leiden met de grote ketens en veel kledingwinkels.
Ertussenin vind je tal van historische straatjes met leuke winkeltjes. Ook het Pieterskwartier is leuk om te winkelen. Dit is een plek vol steegjes met leuke authentieke zaakjes. Extra fijn is dat de winkels op zondag ook altijd geopend zijn!
Tip: kijk eens op de website van de stad Leiden voor leuke winkelroutes. Zo heb je de ‘Vintageroute’ die je meeneemt naar de 8 leukste vintage winkels van de stad en de ‘Struinroute’ door het Pieterskwartier.
Maak een daguitstap vanuit Leiden
Leiden is trouwens ook een prima uitvalsbasis om verschillende steden in de regio te verkennen. Zo kan je perfect een daguitstap maken naar het mooie Amsterdam, Den Haag of Delft en combineer deze steden tijdens je vakantie in Nederland!
Waar overnachten in Leiden?
Voor je bezoek aan het charmante Leiden, ben je vast op zoek naar een aangenaam verblijf. Wij hebben alvast onze favoriete voor je opgelijst. Of je kan ook altijd het volledige aanbod hotels en B&B's in Leiden online bekijken.
Huys van Leyden
Huys van Leyden is een gezellig boetiekhotel in het historische centrum, vlak naast de Oude Singel. Dit monumentale pand dateert uit 1611 en heeft vele originele stijlkenmerken. Huys van Leyden biedt hotelkamers die een unieke indeling kregen. De kamers zijn ingericht in lichte kleuren en hebben houten vloeren en boxspringbedden. Afgezien van het ontbijtbuffet en het à-la-cartemenu kan je genieten van een diner, afternoontea of een privérondvaart op de grachten. Meer info en boeken.
Rembrandt City Hotel Leiden
Het Rembrandt City Hotel Leiden ligt in het historische centrum van Leiden. Dit comfortabele hotel en de goed onderhouden en gezellige kamers zijn de ideale plek om deze levendige universiteitsstad te ontdekken. Meer info en boeken.
Van der Valk Hotel Leiden
Liever verblijven net buiten de stad? Het Van der Valk Hotel Leiden biedt ruime kamers in een rustige omgeving naast de Oude Rijn, op 10 minuutjes rijden van het hart van Leiden. Het hotel beschikt naast modern ingerichte kamers over een fitnesscentrum, en een elegant restaurant met een knus terras met uitzicht op de rivier de Oude Rijn.
De bar-brasserie is gevestigd in het monumentale gedeelte van het gebouw, waar in 1629 de oude herberg gevestigd was. Hier geniet je van een van de vele internationale gastronomische gerechten, waaronder seizoensgebonden specialiteiten zoals wild. Meer info en boeken.
Download onze gratis stadswandeling door Leiden
Ontdek de stad met onze gratis stadswandeling door Leiden. Die hebben we voor jou uitgestippeld zodat je zeker niets mist van de stad. De wandeling brengt je langs alle belangrijke bezienswaardigheden en geeft je wat meer uitleg over de plekken waarlangs je passeert. Nog meer ontdekken van Zuid-Holland, koop hier onze volledige reisgids Zuid-Holland.