De Stierenrennen in Pamplona & San Fermín-feesten 2024 bezoeken? Info en tips
Eén van de grootste festivals van Spanje is Fiestas de San Fermín, ook wel de Sanfermines genoemd.
De stierenrennen, waarvoor het festival bekend staat, trekken jaarlijks (zaterdag 6 juli tot zondag 14 juli 2024) duizenden bezoekers naar het noord-Spaanse Pamplona. Honderden mensen rennen door de straten van de stad achtervolgd door enkele stieren en daarbij vallen regelmatig gewonden en soms zelfs doden.
Ondanks het gevaar is het San Fermín festival één van de meest bekende en populaire culturele festivals ter wereld. Wil je San Fermín ook bezoeken? Wij hebben alle informatie voor je verzameld.
Belangrijk: We verstaan dat dit een controversieel volksfeest is, wij nemen hier geen standpunt in en geven enkel info.
Inhoud artikel
Geschiedenis van de San Fermín-feesten
1.1. San Fermín
Het San Fermín festival wordt georganiseerd ter ere van de heilige Firminus van Amiens, de zoon van een Romeinse senator. Hij zou in de derde eeuw geboren zijn in Pamplona. Firminus werd door Sint-Saturninus gedoopt en werd priester in het Franse Toulouse. Later werd hij benoemd tot de eerste bisschop van Pamplona. Bij een bezoek aan Amiens in het jaar 303 werd hij onthoofd waarna de katholieke Kerk hem heilig verklaarde.
1.2. Ontstaan van het festival
Het festival ter ere van San Fermín is in de middeleeuwen ontstaan. In die tijd werden er jaarlijks festiviteiten georganiseerd aan het begin van de zomer. Er waren muziek-, theater- en dansopvoeringen, toernooien en zelfs vuurwerk. Ook de koeienhandelaren kwamen toen met hun dieren naar de stad en daarbij werden de eerste stierengevechten georganiseerd. De ceremonies die ter ere van Sint-Firminus gehouden werden, vonden eigenlijk plaats op 10 oktober, maar ze werden in 1591 naar 7 juli verplaatst om een onderdeel te worden van de zomerfestiviteiten.
1.3. De stierenrennen
Het duurde tot de zeventiende eeuw voordat er ook stierenrennen bij de feesten kwamen kijken. Men heeft het stierrenrennen aan de feesten toegevoegd omdat Sint-Firminus gestorven zou zijn nadat hij door een groep stieren door de straten van Amiens meegesleurd werd. Vermoedelijk is dat historisch niet correct, het zou Sint-Saturninus zijn die zo de dood vond.
1.4. Wereldwijde bekendheid
De Amerikaanse schrijver Ernest Hemingway beschreef het San Fermín-festival uitgebreid in zijn boek ‘The Sun Also Rises’. Hij gaf de Spaanse festiviteiten zo naamsbekendheid in andere landen. Bij zijn eerste bezoek aan Pamplona in 1923 was hij zo gefascineerd door het festival dat hij het in de daaropvolgende jaren nog meerdere keren heeft bezocht.
1.5. Veranderingen aan het festival
In de laatste eeuw is het festival nog regelmatig veranderd. Zo werd in 1911 het Riau-Riau toegevoegd aan het festival, een lied met een bijhorende dans, maar het werd in 1992 weer van de festivalkalender gehaald. De traditie om het lied Pobre de Mí te zingen om de feesten af te sluiten, bestaat ook nog maar sinds de jaren twintig van vorige eeuw en de traditie van de chupinazo, de feestelijke opening van de festiviteiten, werd pas in 1941 ingevoerd.
De chupinazo
2.1. De feestelijke opening van het festival
Op de eerste dag verzamelen duizenden mensen op het centrale plein van de stad voor de chupinazo, de opening van het San Fermín-festival. Iedereen heeft tijdens dit evenement een rode zakdoek bij zich. Om twaalf uur wordt de chupinazo, een kleine raket, vanop het balkon van het gemeentehuis afgeschoten. Het is letterlijk het startschot van de feesten. De talrijke toeschouwers schreeuwen ‘Viva San Fermín’ en gooien water en wijn over elkaar heen.
Degene die de raket mag afschieten werd oorspronkelijk jaarlijks door de burgemeester gekozen. In 1979 werd die regel veranderd en sindsdien is het steeds een bekend persoon of een gemeenteraadslid die het festival opent.
De San Fermín-parade
- 7 juli is de belangrijkste dag van het festival. Op die dag trekt er een processie door de stad waarbij het 15de-eeuwse beeld van Sint-Firminus door de straten gedragen wordt.
- Er doen ook dansers mee aan de parade. Zij voeren voor de heilige een traditionele dans op, de Iota, en er wordt symbolisch een roos geofferd.
- Er doen ook straatartiesten en ‘gigantes’ mee, grote poppen van hout en papier-mâché die van binnenuit bestuurd worden.
De encierros: het stierenrennen
4.1. De encierros
- Vanaf 6 juli worden er elke ochtend om 8u stierenrennen gehouden.
- De feesten gaan vervolgens voor een volle week door tot 14 juli.
- Bij elke encierros rennen honderden deelnemers voor 6 vechtstieren uit door de straten van het historische centrum van Pamplona.
- Het parcours is in totaal 825 meter lang.
- Het stierenrennen eindigt in de stierenring van Pamplona, de Plaza de Toros. Daar blijven de stieren tot de namiddag wanneer de stierengevechten beginnen.
4.2. Kledij
Alle deelnemers dragen witte kleding en een rode sjaal. De mensen die in het groen gekleed zijn en palen vasthouden zijn de stierenherders. Alle deelnemers verschijnen vroeg bij de start van de encierro om tot de heilige San Fermín te zingen en te bidden
4.3. De stieren
Bij elke encierro worden de 6 stieren door een andere stierenfokkerij geleverd. De stieren verschillen in gewicht en de ene zijn daarom gevaarlijker dan de andere. De stieren worden om 8u ’s ochtends losgelaten. Dat gaat gepaard met het afsteken van een knalvuurwerk, het startsein voor de encierro.
4.4. De deelnemers
Bij het rennen proberen sommige deelnemers zo dicht mogelijk bij de stieren in de buurt te komen. Ze mogen zich alleen verdedigen met een krant die ze opgerold hebben. Sommige deelnemers nemen elk jaar opnieuw deel aan de encierros, de anderen zijn vaak toeristen die naar Pamplona afzakken om mee te lopen.
4.5. Een gevaarlijk festival
Het stierenrennen is een gevaarlijke sport en jaarlijks vallen verschillende gewonden. Soms vallen er ook doden. Sinds 1922 zijn er in totaal 15 mannen tijdens de stierenrennen omgekomen, het meest recentelijke sterfgeval was in 2009.
De gigantes en cabezudos
5.1. De reuzenfiguren
Op het einde van de voormiddag trekt er dagelijks een parade van ‘gigantes y cabezudos’ (‘reuzen en grote hoofden’) door de stad. De reuzen zijn al meer dan 150 jaar oud en werden in 1860 door Tadeo Amorena geschilderd. De eerste 8 figuren zijn de ‘gigantes’, dat zijn beelden van 4 koningsparen die Europa, Azië, Afrika en Amerika vertegenwoordigen. De figuren worden door dansers gedragen op een houten frame terwijl er traditionele muziek weerklinkt in de hele stad.
5.2. De cabezudos
De andere 17 figuren bestaan uit 6 kilikis, maskers van karikatuurhoofden, 5 cabezudos, karikatuurhoofden die één meter groot zijn, en 6 zaldikos, figuren van paarden met ruiters. De cabezudos lopen voor de reuzen in de parade en zwaaien naar de toeschouwers. De kilikis en de zaldikos rennen achter de kinderen aan.
De stierengevechten in Pamplona
Na het stierenrennen in de ochtend worden er elke dag om 18:00 stierengevechten gehouden in de stierenarena Plaza de Toros. De dieren die in de ochtend door de straten hebben gerend, worden daarbij in de traditionele gevechten gedood. Er lopen 3 matadors in de arena die elk 2 stieren doden.
Het vlees van de stieren wordt daarna verwerkt in stoofpotten. Bij de gevechten krijgen soms ook jonge, nog niet heel getrainde vechters de kans om in de arena te vechten. Er worden ook regelmatig ‘corridas de rejonas’ gehouden, stierengevechten te paard.
Het einde van het festival
Het San Fermín-festival wordt jaarlijks op 14 juli op het Plaza del Ayuntamiento afgesloten. De toeschouwers zingen dan op het plein het eindlied El Pobre de Mí. De burgemeester sluit het festival vervolgens af. Iedereen steekt een kaars aan en doet de rode zakdoeken af. Het festival wordt daarna officieel afgesloten met een groot vuurwerk boven het stadhuis.
Andere activiteiten tijdens de San Fermín-feesten
Naast het stierenrennen en de stierengevechten worden er nog veel meer activiteiten georganiseerd tijdens het San Fermín-festival. Zo worden er veel concerten en Baskische volksdansen opgevoerd en er wordt verschillende keren vuurwerk afgestoken. Daarnaast vinden er ook wedstrijden plaats voor lokale Baskische sporten.
De bevolking leeft zich de hele week lang uit op grote feesten tot vroeg in de ochtend. Ook wordt er jaarlijks de El Struendo georganiseerd. Om 23u59 verzamelt men dan bij het stadhuis om er zo lang mogelijk zo veel mogelijk kabaal te proberen maken met behulp van drums, fluitjes en andere voorwerpen. Tijdens de festiviteiten kan je ook genieten van de lokale drank calimotxo, een simpele cocktail van cola en rode wijn, en van de lekkerste pintxos, de lokale tapas. Ontdek hier nog meer over de typisch Spaanse gerechten.
Waar overnachten in Pamplona?
Ben je nog op zoek naar een aangenaam verblijf voor je bezoek aan Pamplona? Omdat de stad zo compact is, raden we aan om een plek in het hart van Pamplona te kiezen, zodat je deze gemakkelijk te voet kan verkennen. Hieronder vind je enkele van onze favoriete adresjes of bekijk meteen het volledige aanbod hotels in Pamplona.
- Hotel Avenida ligt erg centraal in Pamplona, op wandelafstand van de historische monumenten en prachtige parkjes.
- Eerder op zoek naar een gezellig appartement? Soul Apartmet is ideaal gelegen op wandelafstand van de kathedraal. Het appartement is ruim, modern en stijlvol ingericht, voorzien van wifi, een volledig uitgeruste keuken én een balkon met uitzicht op de stad.
- Voor wie op zoek is naar een budgetvriendelijk verblijf, kan overnachten bij Hostal Espoz y Mina. De kamers zijn modern en minimalistisch ingericht. Hier kan je geen ontbijt verkrijgen, maar er zijn genoeg mogelijkheden in de buurt.
Filmpje: het stierenrennen op de San Fermín-feesten
Benieuwd naar hoe de stierenrennen verlopen? Bekijk alvast dit filmpje om een idee te krijgen van de sfeer tijdens de feesten. Wil je er graag zelf eens bij zijn? Reis dan in juli naar Pamplona!
Wil je niets missen tijdens je vakantie in het Baskenland?
Wil je er ook zeker van zijn dat je geen belangrijke of mooie plekjes mist tijdens je verblijf in het Baskenland? Dan is er goed nieuws, want wij deden al het opzoekingswerk voor jou. Download onze rondreis door het Spaanse Baskenland, nog meer bezienswaardigheden zien? Koop onze volledige reisgids Noord-Spanje en zie het mooiste van de regio met een complete voorbeeldroute.