Catacomben van Parijs bezoeken? Do's & don'ts + wachtrijen vermijden?
Naast de grote en bekende bezienswaardigheden zoals de Eiffeltoren, de Notre Dame en het Louvre kent de Franse hoofdstad Parijs nog een bijzondere plek. In het 14de arrondissement zijn de catacomben van Parijs gelegen, een uniek gangenstelsel met een lugubere geschiedenis.
Lees hier alles mijn bezoek aan de onderwereld van Parijs. Je kan de catacomben bezoeken met of zonder rondleiding + hoe tickets te bestellen en de wachtrijen over te slaan.
Tickets bezoek Catacomben Parijs (skip-the-line)
Onze tip: Wil je graag de catacomben van Parijs dan is het sterk aan te raden een skip-the-line ticket te kopen. (en de wachtrijen kunnen echt lang zijn)
Koop je tickets via GetYourGuide, zo kan je mee met de gegidste tour in de ondergrond van Parijs. Het aantal plaatsen per rondleiding is beperkt, snel zijn is de boodschap. Bekijk hieronder alle mogelijkheden:
Inhoud artikel
Geschiedenis van de onderwereld in Parijs
Onder Parijs ligt een gangenstelsel dat al bestaat sinds de Romeinse tijd. De gangen werden gebruikt als kalksteengroeves en de Gallo-Romeinen haalden hier hun stenen vandaan voor de fundering van Lutetia: de stad die uiteindelijk uitgroeide tot Parijs. De steengroeves werden jarenlang gebruikt en zorgden zo ook voor het steen van onder andere de Notre Dame en het Louvre. Echter jaren later, in de tijd van de Merovingen van de vijfde tot de achtste eeuw, werden hier lichamen begraven.
1.1. Overvolle begraafplaatsen
Eenmaal in de achttiende eeuw veranderde de identiteit van de steengroeves. Halverwege de eeuw raakten de verschillende begraafplaatsen binnen de stad zo vol met lichamen dat de bevolking nieuwe overledenen niet meer kwijt kon. Het grondwater van de stad raakte besmet door de rottende lichamen en de stad werd vervuild door smerige luchten. In 1763 brak er een fatale ziekte uit en legde koning Louis XV een verbod op het begraven van overledenen.
1.2. Ondergronds knekelhuis
In 1780 moest de kelder genaamd 'Cimetière des Innocents’ eraan geloven: een muur stortte volledig in omwille van grote regenval en hierdoor werden duizenden lijken door het grondwater meegesleurd. Op dat moment zagen koning Louis XV en de kerk in dat ze snel een oplossing moesten bedenken voor alle begraven lichamen en restanten. Uiteindelijk werd er besloten om de botten en schedels naar de catacomben onder Parijs te brengen. In 1786 begonnen ze met het verplaatsen van de lichamen en werd een deel van de oude steengroeves verandert in een ondergronds knekelhuis.
Klik hier om je tickets te reserveren
1.3. Verplaatsen van de botten
Het duurde maar liefst twee jaar om de lichamen van de ‘Cimetière des Innocents’ naar de catacomben te verplaatsen, waarna het nog eens tien jaar duurde om de andere begraafplaatsen in de stad te legen. De lichamen werden ’s nachts verplaatst in een processie en werden eerst door dominees gezegend vooraleer ze in de ondergrondse ruimtes geplaats werden.
In eerste instantie werden de botten gewoon in hopen neergelegd, maar in 1810 werden de catacomben gerenoveerd door Héncard de Thury, de inspecteur van de steengroeves. Voortaan werden de botten geordend en zo ontstond er een mausoleum dat bezocht kon worden.
1.4. Van Place de la Concorde naar de catacomben
Er werden tot aan 1860 botten geplaatst in de catacomben. Ook veel slachtoffers van de Franse Revolutie werden dus meteen naar de catacomben gebracht. De botten werden niet geordend op naam, waardoor alle doden anoniem zijn. Toch is er wel zekerheid dat er een aantal bekende namen in de catacomben gelegd zijn. Zo zijn onder andere de scheikundige Antoine Lavosier, de journalisten Camille en Lucile Desmoulins en de politici Georges Danton en Maximilien Robespierre na hun dood op de guillotine van de Place de la Concorde naar de catacomben gebracht.
Onze tip: Wil je graag de catacomben van Parijs bezoeken? Koop dan zeker je tickets online, er kunnen maar 200 personen te gelijk binnen, waardoor er vaak (laaaaange) wachtrijen zijn.
1.5. Ondergrondse festiviteiten
Naast het begraven van lichamen werden de tunnels van Parijs ook voor andere redenen gebruikt. Zo verstopten velen zich in de tunnels, waaronder Robespierre, om vervolging of de doodstraf te kunnen ontkomen. Daarnaast werden de catacomben in de Tweede Wereldoorlog gebruikt door het Franse Verzet. Ze verstopten zich in de tunnels voor de Duitse soldaten en smeedden er ondertussen ook plannen tegen de Nazi’s. Daarnaast werden er al vanaf het begin van de negentiende eeuw feesten en concerten georganiseerd in de tunnels. Het is duidelijk dat ook recent nog veel illegale feesten gehouden zijn, want in 2004 vond de politie tijdens een doorzoekoefening een bioscoop met restaurant in één van de ruimtes.
Een bezoekje aan de catacomben
De ondergrondse tunnels zijn in totaal zo’n 300 kilometer. Om een idee te geven van hoe groot dit is: er zijn maar liefst 6 miljoen lichamen geborgen in deze catacomben. Het afdalen naar de tunnels is voor het grootste deel illegaal, aangezien je zeer makkelijk kan verdwalen in de tunnels. Als je dit oude pareltje toch graag wil bewonderen, kan je vandaag de dag wel een route volgen van zo’n twee kilometer die opengesteld is aan het publiek.
2.1. De eerste bezoekjes
Het allereerste bezoek aan de tunnels werd al in 1787 gehouden door koning Charles X en zijn volgelingen. Daarna wilden ook andere grote leiders en politici de catacomben bezichtigen. Eenmaal in 1833 werden de bezoeken echter verboden door de kerk, maar een goeie 20 jaar en vele protesten tegen de sluiting van de tunnels later, werden ze opnieuw geopend.
De mogelijkheid tot het bezichtigen van de catacomben begon met vier bezoeken per jaar, wat in 1867 veranderde in één bezoek per maand. Uiteindelijk werd dit in 1878 eens per week en na een tijdje werden er bijna dagelijks rondleidingen door de tunnels gedaan.
Tegenwoordig is het zowel mogelijk om met een gids of op eigen houtje de tunnels te verkennen. De route die is opengesteld is duidelijk afgebakend, waardoor het niet mogelijk is om een andere tunnel in te gaan en te verdwalen. Eenmaal onder de grond en in de tunnels, zal je langs verschillende ruimtes wandelen die een deel van de zes miljoen lichamen tonen. De botten zijn opgestapeld waarbij de schedels op de wanden van beenderen gelegd zijn. De verschillende opstapelingen zijn gemarkeerd met plaquettes die aangeven van welke begraafplaatsen de botten afkomstig zijn.
2.2. De treden tot de catacomben
Wanneer je toegang wil tot de catacomben in Parijs, moet je een wenteltrap van 130 treden naar beneden afdalen, waarbij je verschillende waarschuwingen tegenkomt die de ervaring van je bezoek aan de catacomben compleet maken. Onderaan de trap vind je bijvoorbeeld de waarschuwing “Arrête, c’est ici l’empire de la mort!” ofwel “Stop, dit is het rijk van de dood!” Ook in andere ruimtes vind je passages uit gedichten of andere stukken tekst op de wanden.
2.3. De workshop
Naast de ruimtes waarin de lichamen opgestapeld liggen, zal je ook andere plaatsen tegenkomen zoals ‘de workshop’. De workshop is een ruimte die je een beeld geeft van de steengroeves die hier lagen voordat de tunnels gebruikt werden als mausoleum. In deze ruimte zal het je ook opvallen dat er lege stukken te vinden zijn in de kalkstenen muren, want het was hier dat er steen is weggehaald voor gebouwen boven de grond op te bouwen zoals het Louvre.
2.4. De Port-Mahon ruimte
Na de Workshop kom je terecht in de Port-Mahon ruimte. Deze ruimte wordt ook wel gezien als een kleine ondergrondse kunstgalerij. Een man die in de groeves werkte onder de naam Décure, maakte hier beelden uit het steen. Je vindt hier onder andere ook een beeld van het fort van Port-Mahon. Dat zou gebaseerd zijn op het daadwerkelijke fort op Minorca waar Décure gevangen zou hebben gezeten.
2.5. De tentoonstellingsruimte
Vervolgens kom je in een tentoonstellingsruimte terecht: een netjes en ruim uitgehouwen gedeelte in de tunnels waar regelmatig tentoonstellingen worden gehouden. Recent waren er bijvoorbeeld tentoonstellingen over het gebied van Parijs zo’n 45 miljoen jaar geleden met te bezichtigen foto’s van Olivier Mériel.
Klik hier om je tickets te reserveren
Beroemdheden die rusten in de Catacomben
De catacomben in Parijs zijn een van de meest beroemde begraafplaatsen ter wereld. Hier werden volgens de verhalen zo'n 6 miljoen Parijzenaars begraven. Het zal je dus wellicht niet verbazen dat hier restanten van een aantal beroemde Franse figuren te vinden zijn. In het immense netwerk van ondergrondse kamers en galerijen zijn er ontelbaar veel botten, afkomstig van verschillende begraafplaatsen in Parijs, waarvan ook de overblijfselen van een aantal schrijvers, kunstenaars, schilders... We sommen enkele belangrijke namen - die je mogelijk zal kennen - voor je op:
- François Rabelais (circa 1483/1494 - 1553), een Franse arts en schrijver, een van de bekendste humanistenuit de renaissance.
- Jean de La Fontaine (1621-1695), een Franse schrijver en dichter die vooral bekend staat om zijn fabels.
- Charles Perrault (1628-1703), een bekende Frans schrijver, bekend door zijn sprookjes.
- Simon Vouet (1590-1649), een Franskunstschilder, zijn stijl behoort tot de stijlperiode van de Barok.
- François Girardon (1628-1715), een Franse beeldhouwer.
- Salomon de Brosse (1571-1626), een invloedrijke Franse architect uit het begin van de 17de eeuw.
- Claude Perrault (1613-1688), een Frans architect, arts en anatoom, vooral bekend als de architect van de oostelijke vleugel van het Louvre in Parijs.
- Jules Hardouin-Mansart (1646-1708), Franse barokke architect. Hij verwezenlijkte een aantal werken zoals Place des Victoires, Place Vendôme, de koepelkapel van Les Invalides en het Grand Trianon van het Paleis van Versailles
- Jean-Baptiste Lully (1632-1687), componist van Franse opera, zijn belangrijkste werk was voor Franse koning Lodewijk XIV.
- Staatslieden Nicolas Fouquet (1615-1680) en Jean-Baptiste Colbert (1619-1683).
- De Man in het IJzeren Masker (1640-1703), een gevangene die in een aantal gevangenissen, waaronder de Bastille, werd vastgehouden tijdens de regering van Lodewijk XIV van Frankrijk.
Ook de mensen die tijdens de Franse Revolutie stierven, zijn in de Catacomben begraven. Hierbij behoren volgende slachtoffers:
- leden van de Zwitserse Garde die omkwamen bij de bestorming van het paleis van Tuileries (10 augustus 1792)
- De slachtoffers van de bloedbaden van september 1792.
- De slachtoffers - althans hun stoffelijke resten - van de guillotines werden ook naar hier overgebracht uit hun oorspronkelijke grafkuilen. Dat waren onder andere Lavoisier (1743-1794), Madame Elisabeth (1764-1794), Danton (1759-1794) en Robespierre (1758-1794).
De openingsuren van de catacomben
- Wanneer je de catacomben in Parijs wil bezoeken, kan je hier zowat het hele jaar door terecht.
- De ondergrondse gangen zijn elke dag toegankelijk, behalve op maandagen.
- Ook 1 januari en 1 mei zijn de deuren tot de ondergrond uitzonderlijk gesloten.
- De openingsuren gelden dus voor elke dinsdag tot en met zondag vanaf 10u tot 20u30, waarbij de laatste toegang om 19:30 uur is.
Welke tickets koop je het best?
- Tickets voor de catacomben en de tentoonstellingen zijn zowel ter plaatse als online te verkrijgen.
- Er zijn reguliere tickets te verkrijgen, maar ook goedkopere voor jongeren tussen de 18 en 26 jaar.
- De toegang tot de catacomben is gratis voor iedereen onder de 18 jaar.
- Daarnaast zijn er ook audiogidsen in het Frans, Engels en Spaans verkrijgbaar.
5.1. Combineer je uitstap
Er zijn ook combinatietickets voor de catacomben en de archeologische crypte van Parijs die op zo’n vijftien minuten afstand is gelegen.
5.2. Tip: ticket met directe toegang
Een aanrader voor iedereen die niet graag tijd doorbrengt in wachtrijen zijn de tickets die ervoor zorgen dat je naast toegang tot de catacomben en een rondleiding ook nog direct naar binnen kan zonder in de lange wachtrijen te hoeven staan. Deze tickets zijn iets duurder dan de reguliere tickets.
Hoe kan je lange wachttijden vermijden?
Er kunnen maar 200 mensen tegelijk de tunnels in, waardoor de wachtrijen behoorlijk lang kunnen worden, zeker in de zomermaanden. Daarom is het interessant om onze tips in overweging te nemen en jezelf zo van heel wat uurtjes wachten te besparen.
6.1. Tickets
Gelukkig bestaat er zoiets als de tickets die je directe toegang geven, zoals we hierboven al eerder aanraadden. Je krijgt hierbij ook nog een aparte tour van anderhalf uur.
6.2. Timing
Een andere tip om de lange wachtrijen te vermijden is je timing. In het voor- of naseizoen een bezoekje brengen aan de catacomben zal je al heel wat uurtjes wachten besparen. Daarnaast is het een goed idee om vroeg op de dag naar de ondergrond af te zakken en dat best doordeweeks.
Kom niet minder dan 2 uur voor sluitingstijd in de rij staan ... de kans dat je nog een bezoek kan brengen is zeer klein dan.
Onze tip: Tickets online kopen = wachtrijen overslaan
Wegbeschrijving naar de ondergrondse gangen
De catacomben zijn op verschillende manieren bereikbaar. Om het je makkelijk te maken, sommen we de mogelijkheden even op.
7.1.Te voet
De catacomben zijn vlakbij de Tour Montparnasse gelegen. Als je van hieruit vertrekt, is het nog 20 minuten wandelen naar de ingang van de tunnels. Vanaf de Notre Dame is het een kleine 40 minuten wandelen en vanaf de Eiffeltoren is het een uur. Een goeie opwarming dus voor je ondergronds avontuur.
De ingang is gelegen op 1 avenue de Colonel Henri Rol-Tanguy aan het Place Denfert-Rochereau. (zie ligging op de kaart)
7.2. Met het openbaar vervoer
Verkies je het openbaar vervoer? Neem dan de metro of de RER B lijn naar Denfert Rochereau. De ingang van de catacomben ligt aan de overkant van de straat waar je arriveert. Voor de terugweg, raden we aan om de metro te nemen, want Mouton Duvernet is de dichtstbijzijnde halte bij de uitgang. Ook met bus 38 of 68 kan je je naar de catacomben begegeven.
7.3. Met de auto
Voor het gemak kan je ook met de auto gaan. De dichtstbijzijnde parkeerplaats is de Boulevard Saint-Jacques. Vanaf hier is het nog zo'n 7 minuten wandelen naar de ingang van de catacomben.
7.4. Ligging van de Catacomben op de kaart
Do’s & don’ts voor je bezoek aan de catacomben
- Als je last hebt van claustrofobie is een bezoek aan de tunnels af te raden. Ook mensen met hart- of longproblemen worden afgeraden om de tunnels te bezoeken, en er wordt gewaarschuwd voor trauma bij jongere kinderen.
- Draag een goed paar schoenen waar je een stuk in kan wandelen. De totale route in de tunnels bedraagt iets minder dan twee kilometer, waarbij je ook 130 treden naar beneden en weer 83 naar boven dient te lopen.
- Er zijn geen toiletten of andere services in de tunnels. Breng dus vooraf een bezoek aan toiletten en neem een flesje water mee.
- Het is binnen maar 14 graden, dus neem extra laagjes kleding mee zodat je de tour niet al bibberend moet doorstaan.
- Grote tassen mogen niet mee.
- De botten mogen niet aangeraakt of meegenomen worden. Tassen worden bij de uitgang gecontroleerd.
- Er mogen foto’s gemaakt worden maar er mag geen gebruik van de flits gemaakt worden.
- Niet iedereen kan deze lugubere bezienswaardigheid van Parijs bezichtigen en dat weet je maar beter op voorhand. Aan deze voorwaarden moet je voldoen om binnen te mogen:
- Als je hart- of ademhalingsproblemen hebt, blijf je beter weg uit de ondergrondse gangen van Parijs. Dit geldt ook voor mensen met een nerveuze aanleg en jonge kinderen.
- De catacomben zijn niet geschikt voor rolstoelgebruikers.
- Kinderen onder de veertien jaar moeten vergezeld worden door een volwassene.
- Boek je tickets online voor een bezoek aan de catacomben. Zo sla je de wachtrijen over en bespaar je al snel een uur wachten uit.
Filmpje van Catacomben van Parijs
Dit filmpje van de catacomben geeft een idee van wat je mag verwachten tijdens je bezoek.
Waar overnachten in Parijs?
Op zoek naar een leuke hotel op de juiste plek in Parijs? We hebben een volledig artikel geschreven met de leukste hotels per wijk in Parijs. Zo weet je in welke wijk wat te zien is en waar te overnachten.
Bekijk onze 3 favoriete hotels in Parijs
Combineer de catacomben met een gratis stadswandeling in Parijs
Ontdek de stad met onze gratis stadswandeling Parijs. Ideaal om Parijs volledig te verkennen op eigen tempo. In de gratis stadsgids Parijs kan je 1 stadswandeling vinden. Nog meer goesting in Parijs? Koop onze volledige reisgids Parijs en ontdek alles over deze prachtige stad.